Ц.Даваасамбуу

ОХУ-ын Ерөнхийлөгч Владимир Путиний “Mir Interstate” телевизэд өгсөн ярилцлагыг хөрвүүлэн хүргэж байна.

-ШХАБ-ын дээд хэмжээний уулзалтын үеэр бидний хүсэлтийг хүлээн авч ярилцлага өгч байгаад баярлалаа. манай телевиз нь БНХАУ-аас бусад ШХАБ-ын гишүүн бүх орнуудад цацагддаг. Тиймээс та манай үзэгчдэд ШХАБ-ын зорилго болон яг ямар үйл ажиллагаа явуулдаг талаар товчхон тайлбарлахгүй юу. Учир нь өнөөг хүртэл ШХАБ-ын үйл ажиллагааны талаар хүмүүс хангалттай бус мэдээлэлтэй байна?

-ШХАБ нь 1990­ээд оны дундуур байгуулагдсан олон улсын байгууллага юм. Анх ЗХУ­-ын бүрэлдэхүүн байсан орнуудын хил хязгаарын асуудлыг шийдвэрлэхээр зорилгоор байгуулагдсан. Харин хилийн асуудлыг амжилттай шийдэж чадсаныхаа дараа уг байгууллагынхаа статусыг сольж, өөр олон орныг эгнээндээ нэгтгэж, олон чиглэлд үйл ажиллагаа явуулах болсон. Ерөнхийдөө ийм л зүйл болсон. Сүүлийн жилүүдэд гишүүн болон ажиглагч орнуудын тоо хурдацтайгаар өсч, ШХАБ нь бүс нутгийн олон талт байгууллага болж өргөжиж байна.

-ШХАБ нь БНХАУ-ын санаачилгаар байгуулагдсан. Та Петербургийн олон улсын эдийн засгийн чуулга уулзалтын үеэр ану болон БНХАУ-ын хооронд өрнөж буй худалдааны дайны талаар “ОХУ бол хоёр барын тулааныг мөчир дээр суун ажиглаж буй сармагчин” хэмээсэн. Энэ талаар тайлбарлавал?

­Нэгдүгээрт, ШХАБ Хятадын санаачилгаар бус миний дээр дурдсан хилийн асуудалтай орнуудын санаачилгаар байгуулагдсан. Мэдээж ОХУ, БНХАУ голлох үүрэг гүйцэтгэсэн. Харин бусад гишүүн орнууд ШХАБ­-ын бүтээн байгуулалтад тэгш эрхтэйгээр оролцсон. Худалдааны дайны тухайд би дээрх үгийг хошигнож хэлсэн юм. Тухайн үед Хятадын алдартай зүйр цэцэн үг болох “Хоёр барын тулааныг ухаалаг сармагчин модон дээрээс ажигладаг” гэсэн үгийг санасан юм. Харин хүмүүс миний хошигнолд хэт анхаарал хандуулаад миний бусад хэлсэн зүйлд ач холбогдол өгөөгүй бололтой.

Өнөөгийн нөхцөлд ОХУ болон БНХАУ-­ын харилцаа дэлхий нийтэд чухал ач холбогдолтойг хэлүүлэлтгүйгээр мэдэж байгаа байх. БНХАУ бол дэлхий нийтийг хамарсан асар том үйлдвэрлэгч. Хятад Улс өөрийн бараа бүтээгдэхүүнийг дэлхийн зах зээлд тэр дундаа АНУ руу экспортлож, тус улсын үнэт цаасны арилжааны дийлэнх хэсгийг бүрдүүлдэг. АНУ болон БНХАУ-­ын хооронд маш нарийн харилцаа бий. Худалдааны дайнд хөндлөнгөөс оролцох шаардлага байхгүй гэсэн нийтлэг ойлголт дэлхий дахинд байна. Юуны өмнө ОХУ­ын хувьд БНХАУ-­тай урьд өмнө хэзээ ч байгаагүй найрсаг харилцаатай болсон. Бид эдийн засаг, хүмүүнлэг, батлан хамгаалах зэрэг бүх шатанд хамтран ажилладаг. Энэ нь манай хоёр улсын энхтайван, аюулгүй байдлыг хангахад чухал үүрэг гүйцэтгэдэг. Түүнчлэн дэлхийн бусад орнуудын аюулгүй байдал, хамтын ажиллагаа НҮБ-­ын Аюулгүйн зөвлөлөөр зохицуулагддаг.

Харин АНУ­-ын хувьд ямар зохицуулалтаар явдаг нь тодорхойгүй. АНУ­-тай харилцах харилцааны талаар ч тодорхой зүйл хэлэхэд хэцүү. Сүүлийн жилүүдэд Вашингтон ОХУ-­ын эсрэг хэд хэдэн хориг арга хэмжээ авсан. АНУ ОХУ­-ын эсрэг авсан арга хэмжээгээ чангаруулах тусам манай улсын БНХАУ-­тай хийх худалдаа эрс нэмэгддэг. БНХАУ-ын дарга Ши Жиньпин бид хоёр ч найрсаг харилцаатай байдаг. Энэ нь хоёр улсын хооронд итгэлцэл бий болгоход чухал хувь нэмэр оруулдаг. Тиймээс яг энэ нөхцөлд ОХУ­-ын хувьд стратегийн түншийнхээ талд байх болно. Түүнчлэн “Их 20”-ийн уулзалтын үеэр худалдааны маргааныг зохицуулах талаар тодорхой үр дүнд хүрнэ гэж найдаж байна. 

-Энэ удаагийн ШХАБ-ын уулзалтаар дэлхийн улс орнуудын удирдагчдын бараг тэн хагас нь цугларлаа. Энэ удаагийн уулзалтын ач холбогдол нь юу байв?

-Энэ удаагийн уулзалтад Ойрхи Дорнод, Өмнөд Азийн улс орнуудын удирдагчид оролцсон. Бүс нутгийн хувьд Израиль Палестины мөргөлдөөн, Ираны цөмийн хөтөлбөр, Хойд Солонгосын асуудлаас гадна олон тулгамдсан асуудал бий. Тиймээс энэ удаагийн дээд хэмжээний уулзалт маш өргөн хүрээг хамарсан. Бид тулгамдаж буй асуудал бүрт хамтран ажиллахаар төлөвлөж байгаа бөгөөд тодорхой үр дүнд хүрнэ гэдэгт итгэлтэй байна. Ерөнхийдөө би энэ удаагийн уулзалтаар олон асуудлыг хэлэлцлээ л гэж хэлмээр байна.

-Казахстан улс шинэ Ерөнхийлөгчтэй боллоо. Шинэ Ерөнхийлөгчөөс яг юу хүлээж байна вэ?

-Ерөнхийлөгч Токайев Москвад суралцаж байсан болохоор ОХУыг сайн мэдэх байх аа. Тэрбээр Ерөнхийлөгч асан Нурсултан Назарбаевын бодлогыг үргэлжлүүлэн манай улстай хөдөө аж ахуй, сансар, шинжлэх ухаан, харилцаа холбооны салбарт хамтран ажиллана гэдэгт итгэлтэй байна. Хоёр улсын хооронд хэрэгжиж буй томоохон төслүүд цаашид ч үргэлжилнэ гэж бодож байна.

-Мөн Украин улс шинэ Ерөнхийлөгчтэй болсон. Шинэ Ерөнхийлөгчтэй болсноор Украин болон ОХУ-ын харилцаанд ямар өөрчлөлт гарах бол?

-Мэдээж түүнд бүх зүйл шинэ байгаа учраас албан тушаал болон тулгарч буй бэрхшээлдээ дасах гэж нэлээн хугацаа зарцуулах байх. Гэхдээ түүнийг шинэ оффисдоо хурдан дасна гэдэгт эргэлзэхгүй байна. Украины талаар асуух бүрт би нэг л зүйлийг хэлдэг. Энэ удаа ч гэсэн үүнийг давтах хэрэгтэй болох нь. Тэгэхээр ОХУ болон Украины харилцааг сэргээх ямар ч боломж байхгүй. Энэ бол зайлшгүй зүйл. Украин болон ОХУ нэг үндэстний хоёр тал. Хоёр улсын харилцаа ийм байдалд хүрсэн нь өмнөх үеийн удирдагчидтай ч холбоогүй. Украины шинэ Ерөнхийлөгч тус улсын ард иргэдийн итгэл найдвар үндсэн дээр сонгогдсон гэж байна. Тиймээс Оросын эсрэг арга хэмжээ бус улс орныхоо дотоод асуудал, эдийн засагт түлхүү анхаарч ажиллах байх гэж найдаж байна.

-Дональд Трампыг АНУ-ын Ерөнхийлөгчөөр сонгогдсоны дараа дэлхий дахин АНУ, ОХУ-ын харилцаанд шинэ эрин эхэллээ гэж байсан. Гэвч хоёр орны хооронд дэлхий улс орнуудын хүлээж байсан шиг шинэ харилцаа бий болсонгүй. наТо-гийн удирдлагууд оху-ыг тус эвсэлд заналхийлж байна гэж мэдэгдсэн? 

-АНУ­-ын шинэ Ерөнхийлөгчөөс ямар ч үр дүн хүлээж байгаагүй. Ерөнхийлөгч солигдсон ч шинэ Ерөнхийлөгч АНУ-­ын уламжлалт бодлогыг баримтлах нь тодорхой байсан. Би Ерөнхийлөгч Дональд Трампын сонгуулийн кампанит ажлынхаа үеэр болон албан тушаалаа авсныхаа дараа ОХУ, АНУ-­ын харилцааг хэвийн болгоно гэсэн амлалтыг санаж байна. Гэвч бид АНУ-­ын улс төрийн нөхцөл байдлыг ойлгох хэрэгтэй.

-Ноён Ерөнхийлөгч өө, украины хөрш орон болох молдавт улс төрийн хямрал нүүрлээд байна. Тус улсын улс төрийн байдлыг та хэрхэн харж байна вэ?

­Молдавт өрнөж буй зүйл огтхон ч шинэ юм биш. Дэлхийн улс орнуудын улс төрд тохиолдож л байдаг энгийн асуудал. Манай улсын зүгээс Молдавын ард түмэн болон тэдний эрх ашгийн төлөө ажиллаж буй хүнийг л дэмжинэ.

эх сурвалж: http://en.kremlin.ru/events/president/news/60741

---