Гандантэгчэнлин хийд дэх цаасан болон даавуун эдлэл сэргээн засварлах урланг Монгол дахь Гёте-Институтийн тусламжтайгаар өнгөрсөн хоёр жилийн хугацаанд засаж тохижуулж, өнөөдөр нээлтээ хийлээ.

Монголын бурханы Шашинтны төв Гандантэгчэнлин хийд нь 1727 онд Улаанбаатар хотод байгуулагдсан. Тус хийд нь нэг сая гаруй судрын сан хөмрөгтэй бөгөөд Монгол Улсын хэмжээнд хамгийн том цуглуулгад тооцогддог.

Гандантэгчэнлин хийдийн номын санд Юань улсын хааны зарлигаар худам монгол бичигт хөрвүүлэн бүтээсэн эртний хосгүй нандин судар ном хадгалагдаж буйгаас гадна есөн эрдэнэ, алт, шунх тэргүүтнээр бичсэн ном судрууд ч мөн хадгалагдаж байгаа юм.

Түүнчлэн Монголын нэрт соён гэгээрүүлэгч эрдэмтдийн оюуны сор болсон бүтээл туурвилууд гар бичмэлийн эх хувиараа болон барын хэвлэлээр хадгалагдаж байна. Гэвч дээрх баринтаглагдсан бүтээлүүдийг зориулалтын бус хадгалсны улмаас борооны усанд норох, хөгцрөх, тоос шороонд дарагдах болсон. Энэхүү соёлын өвийг ирээдүй хойч үедээ хадгалж үлдээх зорилгоор Герман улсын мэргэжлийн сэргээн засварлагчид болох Дирк Ферлманн болон Виола Байер нарын удирдлага дор Гандантэгчэнлин хийдэд орчин үеийн сан хөмрөг хадгалалтын шаардлагыг хангасан сэргээн засварлах урланг байгуулжээ.

Сэргээн засварлах урланд мэргэжлийн дөрвөн номын санч тухайн ном судрыг эхлээд агааржуулагчтай өрөөнд тоосноос нь салган, норж гэмтсэн бол хатааж, урагдсан бол нөхөж, сэргээн засварласны дараа нь орчин үеийн сканерын төхөөрөмжөөр хуудас бүрийг таван секундэд хуулан авч цахим хэлбэрээр хадгалан бүртгэлжүүлэх ажил хийж байгаа юм.

Энэхүү сэргээн засах төвийн бүх багаж, төхөөрөмжийг Монгол дахь Гёте-Институтийн 100 хувийн хөрөнгө оруулалтаар хангажээ. Зөвхөн судар, бичгийг сэргээн засварлахаас гадна ховор баринтгуудыг сэргээн засварлаж байгаа юм. Тухайлбал, нэгэн баринтагны зургийг телескопоор автал нано технологийн нэхээстэй байсан. Хүний үснээс нарийнхан утсыг маш нарийн зэс утсаар ороон бүрсэн зэсэн утастай даавуу байсныг илрүүлсэн байна.

Энэ мэт түүх, соёлын ховор нандин ном, шастирыг сэргээн засварлах төвтэй болж цахим хэлбэрт шилжүүлж буй нь асар их ач холбогдолтой ажил билээ. Түүнчлэн номын агуулахын тавиур тавцанг хүртэл шинэчлэн сольсон гэнэ. Номын агуулгыг үзвэл их, бага арван ухааны орны бүтээлүүд байх бөгөөд тэдгээрийг худам монгол бичиг, соёмбо, самгард, төвд үсэг, хэлээр бичиж, барлаж үлдээжээ. Иймээс энэ номын сан Монголын түүх, шашин, соёлтой холбоотой цаасан баримтат өвийг хадгалж байгаа нандин газар мөн.

Ирэх онд Зүүн Ази дахь Гёте институтээс Улаанбаатар хотод цаас сэргээн засварлах олон улсын бага хурал хийхээр төлөвлөж байгаа. Уг хурлын үеэр орон орны сэргээн засварлагчид хүрэлцэн ирэх бөгөөд энэ үеэр Гандантэгчэнлин хийдэд айлчлан туршлага солилцоно гэдэгт итгэлтэй байна хэмээн Герман улсын сэргээн засварлагч Виола Байер дурдсан юм.

 

---