Шинэ Зеландад 1,300 жилийн тэртээ анхны оршин суугчид нь ирж байсан түүхтэй. Хүн төрөлхтнийг энд ирэхэд олон төрлийн далайн гаралтай хүнс, хоол хүнсэнд хэрэглэх боломжтой ургамал байснаас гадна дэлхийн хаа ч харж байгаагүй нисдэггүй содон шувуунууд нутагшсан байжээ.

Шинэ Зеландын тракторын жолооч тэдгээр аварга амьтдын нэг болох моа шувууны үлдээсэн мөрийг олжээ. Майкл Жонстон нохойтойгоо хамт алслагдсан өмнөд арлын орчимд сэлж байгаад урьд өмнө нь харж байгаагүй өвөрмөц мөр хатуу шаварт шигдэн үлдсэнийг олж Отаго музейд хандсан байна.  Хэд хоногийн дараа музейн шинжээчид усан доорх камер ашиглан моа шувууны үлдээсэн долоон ширхэг мөр олжээ.

Шувууны мөр метр орчим гүн усан доор хатуу шаварт гарсан байжээ. Эрдэмтэд уг мөрийг 12 сая болон түүнээс ч олон жилийн өмнөөс үлдсэн гэж таамаглаж байна. Тус бүр нь 30 см хэмжээтэй мөрийг усан доороос гаргаж ирэн судалгааны ажлыг бүрэн явуулах боломж бүрдүүлж байгаа аж.

 

 

Олон сая жилийн хугацаанд Шинэ Зеландын арал өөрийн гэсэн онцлогтой өвөрмөц экосистемийг хөгжүүлжээ. Уг аралд байгалиасаа хөхтөн амьтан тун ховор бөгөөд дэлхийн хаа ч байдаггүй өвөрмөц шувууны төрлүүд их байдаг аж. Ойролцоогоор 378 төрлийн жигүүртэн бүртгэгдсэнээс заримыг нь та дэлхийн өөр хаанаас ч олохгүй.

Харамсалтай нь ховор төрлийн шувуунууд биеэ хамгаалах чадваргүйгээс болж устаж үгүй болжээ. Харин Моа бол насанд хүрсэн эрэгтэй хүнээс хоёр дахин өндөр, гурав дахин хүнд жинтэй аварга шувуу юм. Зарим нь байгалиасаа махчин байсан гэж үздэг. Удаан хөдөлгөөнтэй, нүсэр том хэдий ч мах нь тун амттай байсан байж магадгүй. Шинэ Зеландад анхлан суурьшсан Маори хүмүүс тэднийг агнаж махыг нь иддэг байсан ба зуун жилийн дотор бүрмөсөн устжээ.

 

 

Эх сурвалж: www.qz.com

---