Чикагогийн их сургуулийн эрдэмтэд “Air Quality Life Index” (AQLI) тайланг өнгөрсөн сард танилцуулсан. Эндээс агаарын бохирдлоос үүдэн хүний нас дэлхийд дунджаар 1.8 жилээр хорогдож байгааг харж болохоос гадна Улаанбаатар хотын оршин суугчдынх 0.73 жилээр (есөн сар орчим) хорогдож буй аж. Монгол Улсын хэмжээнд тэр дундаа Улаанбаатарт сүүлийн 10 жилийн хугацаанд 10 мянган хүнд ногдох амьсгалын замын өвчлөл огцом нэмэгдэж, 2.7 дахин өсчээ. Уушгины үрэвсэл тав хүртэлх насны хүүхдийн эндэгдлийн хоёр дахь шалтгаан болж, агаарын бохирдол өндөртэй дүүрэгт амьдарч байгаа хүүхдүүдийн уушгины багтаамж орон нутагт амьдардаг хүүхдүүдийнхээс 40 хувиар бага байгааг ч тогтоосон.

Нөгөө талаас агаарын бохирдлыг бууруулахгүй бол эрүүл мэндийн салбарын эдийн засгийн ачаалал 2025 гэхэд 33 хувиар нэмэгдэж, 24.5 тэрбум төгрөгийн алдагдал хүлээнэ гэж НЭМҮТ-өөс мэдээлсэн юм. Иймд нэн түрүүнд бага насны хүүхэд болон жирэмсэн эхчүүдийг агаарын бохирдолд өртөхөөс урьдчилан сэр гийлэх шаардлага тулгараад байгаа. Үүнтэй холбогдуулан энэ сарын 19-ний Засгийн газрын хуралдаанаар Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүхийн өгсөн чиглэлийн дагуу жирэмсэн эх, 0-5 хүртэлх насны хүүхэдтэй эхчүүдийг агаарын бохирдлоос хамгаалах зорилгоор нэр бүхий 29 амралт, сувиллын газарт тав хоног амруулах асуудлыг хэлэлцэв. Эхний ээлжинд Нийслэлийн агаарын чанарын их болон маш их бохирдолтой /1-4 дүгээр бүс/-д амьдарч байгаа жирэмсэн эхчүүд, өрхийн амьжиргааны түвшин тодорхойлох судалгааны 409 ба түүнээс доош оноотой бүлгийг хамруулахаар төлөвлөсөн гэсэн юм.

Урьдчилсан судалгаагаар 10.6 мянган жирэмсэн эх болон 35 мянга орчим ээж 65 мянган хүүхдийн хамт /0-5 нас/ хамрагдахаар байна. Энэ асуудлыг өнөөдөр болох Засгийн газрын ээлжит бус хуралдаанаар эцэслэн шийдвэрлэнэ. Харин эрүүл мэндийн салбарынханы хэлж буйгаар хүүхдийн ерөнхий эрүүл мэндийг сайжруулсанаар агаарын бохирдолд өртөх эрсдэлээс сэргийлж чадах бөгөөд гэр, сургууль, цэцэрлэгийн дотоод орчныг сайжруулах цогц менежмент хийх нь чухал байгааг онцолж буй. Иймд иргэд бид төр засагт хэт найдаад суух биш өөрийн болоод ойр дотны хүмүүсийнхээ эрүүл мэндэнд онцгойлон анхаарч, амны хаалт байнга зүүж, гэр, ажил, сургууль цэцэрлэгт агаар цэвэршүүлэгч байршуулах нэн шаардлага тулгараад байна. Амны хаалтын тухайд N-95, N-99 маск нь агаарын бохирдлоос хамгаалахад чанарын шаардлага хангаж бай гааг НЭМҮТөөс тогтоосон байгаа.

АГААР ЦЭВЭРШҮҮЛЭГЧ ЯАГААД ХЭРЭГТЭЙ ВЭ

Хорт утаанаас хол байх нэг арга нь агаар цэвэршүүлэгч гэдгийг дэлхий нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн. Гэхдээ хэрэглэх үед хэд хэдэн зүйлийг анхаарах нь зүйтэй юм. Агаар цэвэршүүлэгч ажиллуулах үед өрөө тэр дундаа хүүхдийн өрөө +22 хэмийн дулаантай, агаарын чийгшил 50-60 хувьтай байх ёстой. Мөн цагт 30 метр куб агаар байнга сэлгэгдэж байх хэрэгтэй юм. Учир нь хүүхдийн өрөөнд агаарын солилцоо бага байгаа тохиолдолд хүчилтөрөгчийн дутагдал үүсэх эрсдэлтэй. Цэвэр агаарын солилцоо муутай өрөөнд бичил биетэн, төрөл бүрийн тоосонцор, амьтны үс хялгас, мөөгөнцөр болон тоосны хачиг зэрэг хүний нүдэнд үл үзэгдэх бичил биетүүд үрждэг. Эдгээр нь харшил, элдэв янзын амьсгалын замын өвчин үүсгэх эх үүсвэр болно. Бичил орчны бохирдол гадаад орчныхоос 4-6 дахин хортой байдаг Түүнчлэн хүүхдийн нярай үед тохиолддог амь насанд аюултай инвазив бактерын халдварын шалтгаан нь тодорхойгүй байдаг ч энэхүү халдвар төрөлхөөс гэхээсээ орчны гаралтай байх магадлал өндөр юм.

Хүүхэд өсөхийн хэрээр эмнэлзүйн хатгалгааны гол үүсгэгчид нь амьсгалын замын синцитиаль вирус, томуугийн вирус, пнемококк, стрептококкийн пневмони болон гемофилус инфлюенс зэрэг байдаг. Хүүхдийнхээ өрөөнд агаар цэвэршүүлэгч байрлуулснаар тэдгээр хорт бодисууд болон агаарт буй өвчин үүсгэгч зэргийг шүүж, хүүхэд тань цэвэр агаараар амьсгалах боломжтой болно. мөн хүүхэд эхийн хэвлийд бойжиж эхлэхээс авахуулаад гурван нас хүртэлх хугацаанд уушгины эмгэгүүд үүсэх магадлал өндөр тул хүүхдэд эрүүл, цэвэр агаар зайлшгүй хэрэгтэй. Гэрийн нөхцөлд хүүхдээ агаарын бохирдлоос хамгаалах хамгийн зөв шийдэл агаар цэвэршүүлэгч төхөөрөмжийг байрлуулах юм. Гэхдээ төхөөрөмжийг хүүхдийн амьсгалах орчинд нь хэт ойр тавих нь тохиромжгүй. Ялангуяа оройн цагаар төхөөрөмжийг өрөөний голд байрлуулж, өрөөнд агаарын солилцоо чөлөөтэй явуулах боломжоор хангах хэрэгтэй.

ХҮҮХЭДТЭЙ АЙЛУУД ЯМАР АГААР ЦЭВЭРШҮҮЛЭГЧ ХЭРЭГЛЭВЭЛ ЗОХИСТОЙ ВЭ

Та хүүхдийнхээ өрөөнд агаар цэвэршүүлэгч байрлуулах гэж байгаа бол карбон суурьтай хепа шүүлтүүр бүхий агаар цэвэршүүлэгчийг сонгох хэрэгтэй. Учир нь ийм шүүлтүүртэй төхөөрөмж нь агаар дахь тоосонцоруудыг шүүхээс гадна харшил үүсгэгч бичил биетэн болон бусад өвчин үүсгэгч биетүүдийг 99.97 хувь шүүж чаддаг юм.

АГААР ЦЭВЭРШҮҮЛЭГЧИЙГ ХЭРХЭН СОНГОХ ВЭ

Монголд төрөл бүрийн брэндийн агаар цэвэршүүлэгч зарагддаг. Хүмүүс ихэвчлэн “агаар цэвэршүүлж л байвал болоо” гээд хамгийн хямдыг нь сонгож авдаг. Хэрэв та агаар цэвэршүүлэгч худалдан авахаар төлөвлөж байгаа бол тус төхөөрөмж ямар үйлдэл хийж чадах вэ гэдгийг нь харж өөрийн хэрэгцээндээ тохирсон сонголт хийх нь хамгийн чухал. Мөн давхар чийгшүүлэх үйлчилгээтэйг нь сонгохоо мартав.

АГААР ЦЭВЭРШҮҮЛЭГЧ ТӨХӨӨРӨМЖ ХЭРХЭН АЖИЛЛАДАГ ВЭ

Хүний нүд 10 микроноос дээш биетийг харах чадвартай. Агаарт нэг микроноос ч бага хэмжээтэй, хүний нүдэнд харагдахгүй олон төрлийн бактер, өвчин үүсгэгч нянгууд байдаг. Тэдгээрийг агаар цэвэршүүлэгч төхөөрөмж хэд хэдэн шүүлтүүрээр шүүж, цэвэр агаар болгон гаргадаг. Ихэнх агаар цэвэршүүлэгч төхөөрөмж 0.3 микроноос дээш хэмжээтэй биетүүдийг шүүж чаддаг бөгөөд энэ нь агаарыг 99.97 хувь цэвэршүүлэх чадвартай гэсэн үг юм.

Д.Цэцэг

---