Шилдэг залуу эрдэм шинжилгээний ажилтан, судлаачдад монгол улсын Ерөнхийлөгчийн нэрэмжит шагналыг өчигдөр олголоо. 2018 оны Шилдэг залуу эрдэм шинжилгээний ажилтан, судлаачдаар Шинжлэх ухааны академийн Ерөнхий болон сорилын биологийн хүрээлэнгийн генетикийн лабораторийн эрхлэгч, доктор Б.Цэрэндуламыг, Шинжлэх ухаан, технологийн их сургуулийн мэдээлэл холбооны технологийн сургуулийн ахлах багш, доктор Д.Золзаяаг, анагаахын Шинжлэх ухааны Үндэсний их сургуулийн Шинжлэх ухаан, технологийн газрын мэргэжилтэн, доктор Б.хонгорзулыг тус тус шагнав.

Шинжлэх ухааны академийн Ерөнхий болон сорилын биологийн хүрээлэнгийн генетикийн лабораторийн эрхлэгч, доктор Б.Цэрэндуламын хувьд хүний биеийн олон эд эрхтний гажиг үүсэхэд оролцдог шинэ генүүдийг илрүүлэн баталж, энэ төрлийн хам шинжийн үүсэх молекул механизм, учир шалтгааныг тайлбарлах, удамшлын шалтгаант гажиг үүсгэдэг синдромуудын ген, мутаци, молекул механизм, нийлэгждэг уураг, тэдгээрийн харилцан үйлчлэлийг судалж, өвчин үүсэх механизм, түүний явцыг танин мэдэх, улмаар оношлох, эмчлэхэд ач холбогдол бүхий “хүний генетикийн гажиг үүсгэгч зарим генүүдийн харилцан үйлчлэл” сэдэвт судалгааны бүтээл туурвисан юм.

Харин доктор Д.Золзаяа нь хүмүүсийн өдөр тутмын мэдээлэл технологийн ашиглалтын явцад бий болж байгаа байршил болон цаг хугацааг агуулсан их хэмжээний өгөгдлүүдийн тусламжтайгаар нийгмийн эрүүл мэнд, аюулгүй байдлыг хангах, төрөл бүрийн эрсдлийн үнэлгээ хийх, улмаар агаарын бохирдол, хот дахин төлөвлөлт, авто замын хөдөлгөөний ачааллыг бууруулах зэрэг улс орны нийгэм, эдийн засгийн олон асуудлуудыг шийдвэрлэх боломжтойг судалсан “Байршил болон цаг хугацааг агуулсан том хэмжээний өгөгдлийн мэдээллээс улс орны хэмжээнд хүмүүсийн үйл ажиллагаа, төлөв байдлыг онтологи болон статистикийн аргаар шинжлэн урьдчилан таамаглах нь” сэдэвт ажил гүйцэтгэсэн билээ.

Мөн шилдэг залуу судлаачаар шагнагдсан Б.Хонгорзул нь өнчин тархины үүдэл эс нь E-Cadherin наалдагч уургийн тусламжтайгаар өөр хоорондоо мэдээлэл дамжуулагч Notch signal-г идэвхжүүлдэг, энэ нь өнчин тархины үүдэл эсийн олшролыг зохицуулдаг болохыг тогтоож, өнчин тархины үүдэл эсүүд бусад эрхтэн тогтолцооны зарчимтай адилгүйгээр өөр хоорондоо мэдээлэл дамжуулан, өөрсдийн үйл ажиллагаа, үүдэл эсийн олшрол, хуваагдлыг зохицуулдаг болохыг баталсан “Үүдэл эс ба түүний үүр” сэдэвт судалгааны ажил хийсэн юм.

Б.Манлай

---