Монгол Улс сүүлийн арван жилд нийгмийн эрүүл мэндийн талаар чухал ахиц дэвшил гаргасны нэг нь олон нийтийн газар тамхи татахыг хязгаарласан эрх зүйн зохицуулалт юм. Гэвч тамхины хэрэглээ өндөр хэвээрээ, ялангуяа, залуучууд, орлого багатай иргэдийн дунд хэрэглээ өндөр байна.

Мэргэжлийн хүмүүсийн хэлж буйгаар одоогийн бодлого нь хувь хүнийг торгох шийтгэх арга дээр төвлөрсөн, донтолтоос гарах, сэргийлэх, туслах тогтолцоо, сонголт бага байгаа юм.

Khorbaga.mn веб сайтад байршуулсан өргөх бичиг бол энэхүү нөхцөл байдлаас үүдсэн бөгөөд тамхины хэрэглээ, тамхичдыг зөвхөн шүүмжлэх тодорхой шийдэл санал болгож байгаа бөгөөд иргэд нэр усаа нуухгүйгээр хүсэл зорилго, саналаа илэрхийлж буй хэлбэр.

Өргөх бичгийн гол цөм нь ил тод байдлын талаарх шаардлага юм. 

Эрүүл мэндийн талаарх шийдвэр, ялангуяа тамхины зохицуулалтын талаарх шийдвэрийг гаргахдаа Монголд олон түмний санаа бодлыг маш бага сонсдог буюу огт авдаггүй байна. Бодлогыг голдуу хаалганы цаана далд боловсруулдаг ба эрүүл мэндийн мэргэжилтнүүд, иргэний нийгэм, ашиг сонирхол нь хөндөгдөж байгаа хүн амын сегментүүдтэй маш явцуу хүрээнд зөвлөлддөг.

Энэ нь эцэстээ хууль шийдвэр хэрэгжихгүй байх нөхцөлийг бүрдүүлдэг байна.

Аливаа шийдвэр, ялангуяа, хүний бие махбодь, гэр бүл, ирээдүйг хөндсөн шийдвэр хэрхэн гарч байгаа талаар иргэд мэдэх эрхтэй. Төр засаг хуулийг гаргаад орхих нь хангалтгүй. Хуулийг тайлбарлаж, хамгаалж, нотлох баримтад үндэслэн шаардлагатай бол өөрчилж, сайжруулж байх ёстой. Khorbaga.mn юугаараа ялгарч байна вэ гэвэл зөвхөн бодлогын платформ төдий биш, түүний цаад талд ард түмэн зогсож байгаад оршино.

Архангайн малчид, Улаанбаатарт сурч байгаа оюутнууд гэх мэт нийгмийн бүхий л анги, давхаргын хүмүүс ард олны энэхүү хөдөлгөөнд нэгдэж, дуу хоолойгоо өргөж байна. Энэ кампанит ажилд хүмүүс гайхалтай эв нэгдэлтэй оролцож, баг, хорооны хурал, цахим хэлэлцүүлэг, сургалт, семинар зохион байгуулж, өргөх бичигт дэвшүүлсэн шаардлагын талаар ярилцсан байна.

Өргөх бичгийн хамгийн чухал амжилтын нэг бол тамхины хорыг багасгах тухай Монголд төдийлөн танил болж амжаагүй байгаа ойлголтын талаар хүмүүст мэдлэг түгээх гэсэн хүчин чармайлт юм. Тамхины хорыг багасгах гэдэг нь тамхи татахыг өөгшүүлэх тухай ойлголт биш. Гол утга нь никотиныг хэрэглээ бүр хоорондоо адил тэнцүү биш гэдгийг хүлээн зөвшөөрөхөд оршино. Хүмүүс тамхинаас бүрмөсөн гарч чадахгүй, эсхүл хүсэхгүй байгаа бол тэдэнд аюул арай багатай, зохицуулалт бүхий бусад хувилбар нээлттэй байх ёстой.

Бусад улс орнуудад тамхины хорыг багасгах аргын тусламжаар тамхидалтыг анхаарал татахуйц хэмжээнд хүртэл бууруулсан байх бөгөөд ингэхдээ дараахь бүтээгдэхүүнийг санал болгодог байна:

Никотины наалт, зажилдаг никотин

Халаадаг тамхин бүтээгдэхүүн

Аюулгүй талаас нь зохицуулсан вэйпийн хэрэгсэл

Ичээх бус шинжлэх ухааны мэдлэг олгодог сургалтын кампанит ажил... 

Гэтэл Монголд эдгээр хувилбар бүтээгдэхүүнийг хориглох юм уу, энэ талаар тааруухан ойлголттой байдаг. Тамхи татдаг хүмүүсийг шахаж хавчин, дэмжлэг үзүүлэхгүй, тамхинаас нэг бол шууд хүчээр гарах, нөгөө бол үр дагаврыг нь амсахаас өөр аргагүй байдалд оруулдаг.    

Khorbaga.mn -ний өргөх бичиг энэ байдлыг өөрчлөх ёстой гэсэн үндэслэлийг дэвшүүлж байгаа юм. Энэ кампанит ажил нь зөвхөн эдгээр хувилбар бүтээгдэхүүнийг нээлттэй болгохыг шаардаад зогсохгүй хүмүүс мэдээлэлд тулгуурлан өөрсдийнхөө болон гэр бүлийнхээ төлөө шийдвэр гаргах боломж олгохын тулд нээлттэй, чин шударгаар боловсрол олгохыг шаардаж байгаа болно.

Монгол Улс тамхины хэрэглээнээс үүдэн эдийн засгийн болон эрүүл мэндийн салбарт жил бүр тэрбум тэрбумаар нь зарлагдаж байна. Шинэчлэл хийхгүйгээр цааш явбал энэ дарамт улам л нэмэгдэнэ. Гэхдээ иргэд шахаж шаардаж, түүнийг төр засгийн удирдлага сонсож, арга хэмжээ авбал өөрчлөлт авчрах боломжтой.

Интернэтийн www.khorbaga.mn/petition. хаягаар зочилж, саналыг дэмжиж буй бол гарын үсгээ зураарай. Бас бусдад түгээгээрэй. Хөршүүддээ, эмчдээ, УИХ-ын гишүүндээ энэ тухай ярьж өгөөрэй. Хүн бүрийн гарын үсэг хамгийн чухал мессеж юм шүү.

"Редакцийн бус нийтлэл"

 

---