Засгийн газрын хуралдаанд ЗГХЭГ-ын дарга Н.Учрал төрийн өмчит компаниудад хийсэн аудитын тайланг танилцуулжээ. 

ЗГХЭГ-ын дарга Н.Учрал:

-Төрийн өмчийн компанийн эрхзүйн реформыг хийж хэрэгжүүлэхээр зорьж байна. Монгол Улсад төрийн өмчийн 122 компани байна. Орон нутгийн компанийг тоолж чадахгүй хэмжээнд хүрчихээд байна.  

Төрийн өмчит компаниудын тав нь ашигтай, бусад нь ашиггүй ажиллаж байна. Хууль дүрмийн мөрдөлт хангалтгүй, тооцоолоогүй зардал гаргадаг, засаглал нь хангалтгүй байна. Тэгсэн атлаа олон тэрбум төгрөгийн үр дүнгийн урамшуулал авчээ. Цаашид үүнийг зогсооно. Төр ямар салбарт бизнес хийхээ хувийн хэвшлийнхэнд ил тод мэдээлдэг болно.

Төр бодлого гаргаж, өөрөө хэрэгжүүлж, өөрөө зохицуулж байна. Үүнийг өөрчилнө. Төрийн өмчит, орон нутгийн өмчит, төрийн оролцоотой гэх мэт олон статустай компаниуд бий. Эдгээрийг хууль баталж, цэгцэлнэ. Зарим компани төлөөлөн удирдах зөвлөл байна. Ингэхээр гүйцэтгэх багт хяналт тавих механизмгүйгээр ажиллаж иржээ. Цаашид тухайн компани ашигтай ажилласан тохиолдолд л үр дүнгийн урамшуулал авдаг байх нь зөв. Төрийн компаниуд нийт 22 тэрбум төгрөгийн өр төлбөртэй байна.

ЗГХЭГ, Төрийн өмчийн бодлого зохицуулалтын газар, яамд төрийн өмчит компаниудыг удирдлагаар хангаж байна. Үүнийг ч цэгцэлж, төрийн өмчит ААН-үүдийг нээлттэй ХК болгож, ашиггүй ажилласаар байвал татан буулгахаас өөр аргагүй. Зардал нь өндөр байхад л цалин, орон тоогоо нэмсээр байна. Төсвөөс гадуурх хяналтгүй байдал газар авсан тул засах шаардлагатай.

Төрийн өмчийн компаниудын нийт эргэлтийн ба эргэлтийн бус хөрөнгө нь 64.2 их наяд төгрөг байна. Харин 22.8 их наяд төгрөгийн өр төлбөртэй байна. Төрийн албан хаагч нь 220 мянга байгаагаас эдгээр төрийн өмчит компаниудад 58 мянган хүн ажиллаж байна.

Төрийн өмчит үйлдвэрүүдийг татан буулгах, нэгтгэх, нийлүүлэх, өрсөлдөхүйц болгоно.

Төрийн өмчит эрх зүйн реформыг хийхдээ эдгээр төрийн өмчийн компаниудын статусыг ойлгомжтой болгож, компанийн хуулиар зохицуулна. Өмчлөгчийн, хувьцаа эзэмшигчийг хэн төлөөлөх вэ гэдгийг тодорхой болгоод, төрийн өмчийн компаниудыг олон нийтэд нээлттэй ил тод болгоно. Ингээд ашиггүй ажиллаж байгаа тохиолдолд татан буулгах арга хэмжээг авна. Түүнчлэн нэгтгэж нийлүүлэх шаардлагатай бол нэгтгэж нийлүүлнэ. Цаашлаад төр зарим үйлчилгээгээ хувийн хэвшилд шилжүүлнэ. Төрийн өмчийн компани бүр хуулийн хэлтэс, маркетингтай байх албагүй. Бүтээмж гэдэг нь ашгаа нэмэгдүүлж, бага зардлаар ажиллахыг хэлдэг. 

Ойрын хугацаанд хийх ажил бол төрийн өмчит компаниудад хөндлөнгийн аудит оруулж, бүх мэдээллийг ил болгоно. ТУЗ-ийн гишүүдийг нээлттэй сонгон шалгаруулна, компанийн тухайн хуулиар тайлангаа ил тод тавьдаг болно. Ашиг олох зорилгоор ажиллаж байгаа л бол төрийн өмчтэй байсан ч Компанийн тухай хуулийг мөрдөх нь зөв гэв. 

---