Хөдөлмөрийн баатар, Төрийн шагналт, Ардын уран зохиолч Б.Лхагвасүрэнгийн “Тамгагүй төр” жүжгийг “Херо” энтертайнмент, Б.Баатар найруулагч шинэчлэн дэглэж, энэ өдрүүдэд Лондонгийн "Колизей" театрт "The Mongol Khan" нэртэйгээр олон улсын үзэгчдэд хүргэж байна.

Жүжгийн талаар европын урлагийн шүүмж судлаачид хэд хэдэн шүүмж бичжээ. "Телеграф"-д гарсан шүүмжийг хүргэе. 

"Монгол хаан": Үгүй, тэр чадахгүй

Энэхүү монгол туульс нь зөөлөн хүчний бодлогоор ядмаг дүр, тэнэгдүү байдлыг урдаа барьж суртал ухуулгын мессежийг түгээж байна. 

Монголын түүхийн тухай өгүүлсэн энэхүү жүжгээр Чингис хааныг мэдрүүлэх гэж буй боловч энэ нь Орос, Хятадын нөлөөнөөс ангижирч буй бяцхан үндэстний зөөлөн хүчний бодлого гэж харагдаж байна. Дэлхий нийтэд салан тусгаарлагчдыг өрөвдөхөөс болгоомжилж ийм суртал ухуулгыг хориод байгаа. Манай улс Монгол улстай 60 жилийн өмнө дипломат харилцаа тогтоосон.

Жүжиг хэдийгээр сонирхолтой фонтой, 70 хүний нүсэр ​​бүрэлдэхүүнтэй ч гэсэн энэхүү баатарлаг бүтээл үнэхээр уйтгартай юм. Бавуугийн Лхагвасүрэнгийн 1998 онд зохиогдсон уг зохиолд өв залгамжлалын зовлонтой ханыг дүрсэлжээ. Түүний хатан болон татвар эм хоёр бие биенээсээ хэдхэн хоногийн дотор хөвгүүд төрүүлсэн боловч хатны хүүхэд үнэн хэрэгтээ  хааны зөвлөхийн үр юм. Сэжиглэсэн хаан татвар эмийнхээ хүүг өв залгамжлагч болгоход зөвлөх нь нялх хүүхдийг сольдог.

Энэ үзэгдлийг нэг л үзэгдлээр хялбар үзүүлж болох байтал жүжгийн эхний хагасыг бүхэлд нь эзэлж байна. Хүн бүр хорон санаатнууд шиг төлөвлөгөөгөө гаргаж, дараа нь үзэгдлийн өөрчлөлтийг тоймлон харуулна. Хурд нь шийтгэмээр удаан байгаа нь ийм өргөн хүрээтэй зохиолын хувьд маш зохимжгүй. 

Хүн амины хэрэг гарч буй жүжгийн хоёрдугаар хагас нь маш их эмгэнэлтэй байх ёстой. Гэхдээ дүрийг муу гаргаж буй тохиолдолд үзэгчдийн анхаарлыг өөртөө татаж чадахгүй.

Баатарын продакшн нь Колизейгийн тайзнаа бөөгнөрөх шувуудын сүрэг мэт хөдөлж, дээл өмссөн бүжигчдийн нүсэр үзүүлбэрийг хамгийн сайн харуулсан. Гэхдээ энэ нь "хачирхалтай эелдэг" байгаа нь жүжгийн үйл явдалтай нийцэхгүй байна. "Цирк дю Солел"-ийн дүр төрхтэй акробат, утаагаар ханиалгаж буй луун хүүхэлдэй, сэлэмний тулаан, арслан байлаа гэж бодоход уг амьтнаасаа цайвар болсон амьтдын маск зэрэг л сэтгэлд үлдэнэ.

Жүжгийн тулааны хөгжим нь муухан киноны бичлэгтэй адил. Жүжгийн интершумд хүчтэй амьсгал, санаа зовсон ёолохыг нэмбэл хачин жигтэй зүйл болно.

Хэдийгээр жүжигчдын хувцас гайхалтай мэт боловч уламжлалт хувцас дээрх цусан толбонууд, тод хөх өнгийг бараан шилтэй хослуулсан костюм хүртэл өмссөн байгаа нь уламжлал-орчин үе хоёрыг утгагүй хослуулжээ. 

Жүжиглэх арга барил нь маш уянгалаг. Эрдэнэбилэгийн Ганболд үнэхээр хаан гэдгээрээ хүчирхэг байсан ч үзэгчид түүнээс илүү мэдээлэлтэй байдаг тул жүжигчнийг ухаалаг удирдагч гэж үнэлэхэд хэцүү байсан. Сугарын Болд-Эрдэнэ хошигнол муутай, Уртнасангийн Уранчимэг тарчилж зовсон хатан, Шадавын Доржсүрэн хуарангийн дарангуйлагч боловч тэр өөрөө хөгжлийн бэрхшээлтэй байгаа нь сул дорой байдлыг, хор хөнөөлтэй ижилсүүлсэн хачин жигтэй дүр болжээ. 

Манай улс соёлын солилцоог ямагт сайшааж, ялангуяа дипломат хамтын ажиллагаанд түлхүү ашигладаг ч энэ удаагийнх шиг үзэгчдэд төрийг ард түмнээс дээгүүр тавих суртал ухуулагчийн мессеж түгээх, эсвэл шагнал нь бусдаас илүүтэй сонирхол татах шоу нэвтрүүлгүүд баясгана гэдэгт би эргэлзэж байна.

Эх сурвалж: The telegraph, Marianka Swain

---