Марисса Ж.Смит бол соёлын антропологич бөгөөд Берклигийн Зүүн Ази судлалын хүрээлэнгийн Калифорнийн Их Сургуулийн Төв Азийн ажлын хэсгийн гишүүн юм. Тэрбээр өмнө нь АНУ-ын Олон улсын хөгжлийн агентлагт Монгол дахь ардчилал, засаглал, хүний ​​эрхийн зөвлөхөөр ажиллаж байсан. Түүний NikkeiAsia сайтад бичсэн нийтлэлийг товчлон хүргэе. 

Тусгаарлах нь Монголын хувьд шинэ зүйл биш ч, Украины дайн болон COVID-19 тахал нь Төв Азийн энэхүү улсыг хүчирхэг хөршүүд болох Хятад, Оросоос улам бүр хараат болгож байна. Бусад улс орон, олон улсын корпорациуд болон санхүүгийн байгууллагуудын оролцоог бодитойгоор өөрчлөхгүй бол Монгол Улс дэлхийн хамтын нийгэмлэгээс холдож, ЗХУ-ын төмөр хөшигийн ард 20-р зууны урт хугацааны туршид гацсан үе рүүгээ буцах бодит эрсдэлтэй байна. 

Өнөөдөр Монгол Улс тээврийн болон эрчим хүчний сүлжээ, шатахууны хангамж болон бусад томоохон дэд бүтцийнхээ засвар үйлчилгээнд Хятадын зах зээлээс, ОХУ-аас орлогын хувьд хараат байна.

“Оросын төмөр зам” төрийн өмчит компани Монголын галт тэрэгний системийн 51 хувийг эзэмшдэг бөгөөд сүлжээг засварлах, шинэчлэх арга хэрэгслийг бүхэлд нь хянадаг. Оюу толгойн түлшний нийлүүлэлтийг ОХУ-аас хянаж байна.

Монгол Улсыг дэлхийн бусад улстай холбосон агаарын харилцаа нь COVID-ийн давхар цохилт, Украины дайны улмаас тасалдсан. Цар тахлын өмнө Монгол Улстай хамгийн олон нислэг үйлдэж байсан Хятад улс өнгөрсөн сард Ковидын хатуу хяналтаа сулруулсан ч ихэнх агаарын харилцаагаа сэргээгээгүй хэвээр байна.

МАН-ын Засгийн газар улс төрд давамгайлсан хэдий ч улам дордож буй инфляци, ядуурал, өрийн дарамтыг даван туулахын төлөө тэмцэж байна. Аравдугаар сард Улаанбаатарт ажилласан ОУВС-аас төсөв, мөнгөний тэгш бус хуваарилалт, зохицуулалт хангалтгүй байдлыг арилгахын тулд яаралтай шинэчлэл хийхийг уриалсан. Засгийн газар сүүлийн хэдэн долоо хоногт хэд хэдэн бонд болон бусад өрийг эргүүлэн төлж дуусгасан ч Монгол Улсын Хөгжлийн банкны 30 тэрбум иен буюу 230.4 сая ам.долларын бондын батлан ​​даагч хэвээр байна. Мөн аравдугаар сард төлөх өөр нэг том бонд бий.

Гэсэн хэдий ч Монгол Улс хөгжиж буй ногоон эдийн засагт чухал ач холбогдолтой зэс, газрын ховор элемент болон бусад түүхий эдийн эх үүсвэрээрээ сонирхол татахуйц хэвээр байна.

1990 оноос хойш жагсаал цуглаан нь монголын нийгэмд чухал байр суурь эзэлсээр ирсэн. Өнгөрсөн арванхоёрдугаар сард болж, сарын турш үргэлжилсэн эсэргүүцлийн жагсаал болон 2022 оны өмнөх жагсаалууд чухал өөрчлөлтийг илэрхийлж байна. Украйны мөргөлдөөн үргэлжилж байгаа хэдий ч, хэрэв Казахстанд жилийн өмнөх шиг эсэргүүцлийн жагсаал хурцадвал Орос улс одоогийн Засгийн газрыг бэхжүүлэхийн тулд зэвсэгт хүчээ илгээж магадгүй гэсэн болгоомжлол бий.

Хэдийгээр Монгол Улс Шри-Ланкийн мөрөөр даган, олон улсад өр төлбөрөө төлөхгүй байх аюулд шууд өртөхгүй байж магадгүй ч Улаанбаатарын Хятад, Оросоос хараат байдал нь бусад улс орнуудаас тайлагдах хүртэл түүний ирээдүй түгшүүртэй хэвээр байсаар байна.

Эх сурвалж: Nikkei Asia

---