Монгол “моод”-нд орж, Монголыг сонирхогч дэлхийн улс орнууд техник технологийн хөгжил, гадаад харилцаа, тусгай албадаараа дамжуулан  манай улс руу чиглэсэн стратегийн бодлогоо ил, далд хэлбэрээр эрчимтэй явуулах боллоо. Үүний нэг илрэл нь монголчууд бидний үндэсний хувцсаа өмсөөд шударга, эх орончийн “дүр”-ээр сошиал орчинд, эсвэл Сүхбатаарын талбай дээр чанга дуугаар төрөө шүүмжлэх, өөрөөсөө бусад хэн ч байсан үзэн ядах, нийгмээс гадуурхах, нэр хүндийг нь гутаан доромжлох дүр зургаар илэрч байна.

Сүүлийн 30 гаруй жил ардчилал нэрийн дор дур зоргоороо авирлах болсон бидний, монголчуудын сэтгэлийн хөөрлийг гадныхан овжин ашиглаж, олон нийтийн сүлжээгээр дамжуулан “тархи угаах” технологийг амжилттай хэрэгжүүлснээр иргэдийг төрийнх нь эсрэг өдөөн турхирч, төрд итгэх итгэлийг нь алдагдуулах замаар дотоодын үймээн самуун дэгдээх, жагсаал тэмцэлд уриалах, үүгээр дамжуулан төрийн бодлого шийдвэрт нөлөөлөх байдлаар зорилгоо хэрэгжүүлэхээр санаархаж байна. Энэ бүгдийг гуравдагч орны тусгай албад хөшигний араас “хэрүүлийн алим” шидсэн шиг удирдан зохион байгуулж, санхүүжүүлээд зогсохгүй гол дүрд нь “дээлтэй монголчууд”-ыг тоглуулж байна. Харамсалтай нь “шударга”, эх орончдын дүрд тоглосон “эх орончид” маань гадныхны өмнө үнэт зүйлээ гээж байгаа нь тагнуулынхны хараа хяналтаас мултарч чаддаггүй бололтой.

Хэдхэн хоногийн өмнө тагнуулын байгууллагаас яруу найрагч, Соёлын гавьяат зүтгэлтэн Ц.Хуланг баривчилж, шүүхээс 30 хоног цагдан хорих шийдвэр гаргасан. Олон нийтийн сүлжээнд эрхэм найрагчийг баривчилсан тухай мэдээлэл цацагдахтай зэрэгцэн “Эрх баригчдыг шүүмжилдэг шударга эмэгтэйг хэлмэгдүүлж байна. Ц.Хулан эх оронч хүн, хэзээ ч тагнуул хийхгүй. Ц.Хуланг тагнуул гээд ял шийтгэвэл Монгол сүйрч, мөхөж байгаа улс юм байна. Ц.Хулан бол эх орныхоо төлөө цохилдог зүрхтэй, эх оронч сэтгэл, зүтгэлтэй” гэх зэргээр “уянгалсан” сэтгэгдлүүд хөвөрч эхэлсэн. Магадгүй тэр монголчуудын хайртай охин, шүлэг яруу найргаараа эх орноо магтан дуулсан найрагч байсан учраас түүнийг хэзээ ч тусгаар улс, элэг нэгт монголчуудынхаа эсрэг ажиллахгүй гэдэгт итгэдэг байсан байх. Гэвч Ц.Хуланг эх орны төлөө цохилох зүрхтэй, шударга эмэгтэй гэдгийг хэн, юугаар нотлоод байгаа юм бэ. Тэр нэр төртэй аавын гал цогтой, эрх танхил охин байж болох ч нэр хүнд, нийгэмд эзлэх байр суурь нь шударга, эх оронч гэх баримт, нотолгоо биш тул тусгаар улсынхаа тагнуулын байгууллагад итгэж байна. Мэдээж, тагнуулынхан зүгээр байгаа хүнийг барьж, саатуулаагүй л болов уу.

Хэдийгээр найрагч эмэгтэйг баривчилсан талаар тагнуулын байгууллагаас албан ёсны мэдээлэл хийгээгүй ч өнгөрсөн хугацаанд манай улсын нутаг дэвсгэр дээр тагнуулын үйл ажиллагаа явуулж байсныг нь илрүүлж, шүүхээр шийтгүүлсэн олон, олон хэргүүд нь сөрөх тагнуулчдыг хэрхэн яаж ажилладаг болохыг хэлээд өгч байна. Тухайлбал, сүүлийн жилүүдэд шүүхээр шийтгүүлж, ял авсан Энэтхэгийн тусгай албатай хамран ажиллаж байсан гэх Ч.Мөнхбаяр, Хятадын тусгай албатай хамтран ажилласан нь илчлэгдсэн ардчилсан хувьсгалын анхдагчдын нэг Д.Баасан ламын эхнэр, охин хоёр, Тайваний тусгай албатай хамтран ажиллаж байсан УИХ-ын гишүүн агсны зөвлөх З.Пагмажав, Оросын тусгай албатай хамтран ажилласан хурандаа нар гээд цөөнгүй хэргийг дурдаж болох юм. Цаана нь мэдэгдэхгүй хэчнээн үйлдлийг тогтоож, таслан зогсоосныг бид мэдэхгүй. Үүнээс гадна, сөрөх тагнуулчид дотоодын аюулгүй байдалд заналхийлэхээр завдсан Г.Болдбаатар нарын эктремист үйл ажиллагааг илрүүлж, таслан зогсоосон байдаг. Шүүхээс тэдэнд есөн жил хорих ял оноосон бол өөр нэг экстремист үйл ажиллагаанд бэлтгэж байсан хэргийг Сүхбаатар дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх тун удахгүй хэлэлцэн шийдвэрлэхээр болоод байгаа. Эндээс нэг зүйлийг дүгнэж хэлэхэд, тагнуулын байгууллагын үе үеийн удирдлагуудын баримталж буй зарчим нь чимээгүй ажлаа хийх ч тэд хэрхэн ажиллаж байгааг энэ мэт хэргүүд нь “илчлээд” өгч байгаа гэхэд хилсдэхгүй.  

Эцэст нь хэлэхэд, геополитикийн хувьд хоёр их гүрний дунд орших Монгол Улс яагаад гуравдагч орны ашиг, сонирхлыг татаад байна вэ. Энх тайвнаар зэрэгцэн оршиж байгаа хоёр хөрштэй ажин түжин байлгах, магадгүй Казахстан, Украйн шиг нөхцөл байдалд оруулах сонирхол хэнд байна вэ. Тиймээс монголчууд бид хоорондоо эвтэй байж, эх орондоо эрх чөлөөтэй, амар амгалан, аюулгүй амьдрахад далд фронтын дайчдын гавьяа их байдаг болохыг Ц.Хулан, Ч.Мөнхбаяр, Г.Болдбаатар нарын хэргээс харж байна. Хүн харагдаж байгаа шиг биш гэдгийг ч монголчууд бид ойлгохоор цаг боллоо.

---