Тухайн үед Хууль зүй, дотоод хэргийн дэд сайд Б.Энхбаяраар ахлуулсан Хөгжлийн банкийг шалгасан ажлын хэсгийн шалгалтын тайлан улсын нууцаас өчигдөр албан ёсоор гарч, олон нийтэд ил боллоо. Тус ажлын тайланд хуулийн байгууллагаар шийдвэрлүүлэх шаардлагатай дараах зүйлс байгааг тогтоосон нь ноцтой бөгөөд анхаарал татаж байна.

Товч дүгнэхэд, Н.Алтанхуяг, Ч.Сайханбилэг нарын Засгийн газрын үе буюу 2012-2016 оны хооронд Хөгжлийн банкнаас “даахаараа ав” зарчим үйлчилжээ.

Тухайлбал, шалгалтын тайланд “2016 онд худалдан авсан нийт гэрээний үнийн дүнгээс 1.186.308.250 төгрөгийн гэрээ нь банкийг олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслээр сурталчлах ажилд зориулан, 6 сард буюу УИХ-ын сонгуулийн өмнө байгуулсан гэрээнүүд ихэнх хувийг эзэлж байна” хэмээн дүгнэж, хуулийн байгууллагаар шалгуулах шаардлагатай хэмээн үзсэн байна. Энэхүү гэрээнүүд нь Ардчилсан намын 2016 оны сонгуулийн сурталчилгаанд зарцуулагдсан байх өндөр магадлалтай байгааг хууль, хяналтын байгууллагынхан анхааралдаа авах нь зүйн хэрэг болж байна.

 

2012-2016 оны хоёр Засгийн газар ХХБ-ны эзэн, “Сахал” Д.Эрдэнэбилэгтэй Эрдэнэтийн 49 хувь зэрэг томоохон ажил дээр ихэд “гар нийлэн” ажилласан байдаг. Д.Эрдэнэбилэгийн хамаарал бүхий “Блүүмберг ТВ” 2013 оны 10 дугаар сарын 21-ний өдөр байгуулсан гэрээгээр 1.835.200 ам.доллар буюу тухайн үеийн ханшаар хөрвүүлбэл 3.115.252.000 төгрөгийг Хөгжлийн банкнаас “зар сурталчилгаа байршуулах” хэмээн авчээ.

ХХБ-ны хамаарал бүхий Хөтлийн цемент шохой 294 тэрбум, Кью Эйс Си компани 212 тэрбум төгрөг аваад, одоо болтол төлөөгүй байгаа. Энэ бүхнээс харахад Н.Алтанхуяг ч, Ч.Сайханбилэг ч Д.Эрдэнэбилэгтэй ихэд санаа нийлдэг байсан бололтой юм.

Одоогийн УИХ-ын гишүүн Б.Энхбаяраар ахлуулсан ажлын хэсгийн тайланд “Чингис бондын эх үүсвэрийг Хөгжлийн банканд ам.доллараар байршуулаагүйгээс Чингис бондын эргэн төлөлтийг хийхэд хүүгийн зөрүүгээр Засгийн газар 694.5 тэрбум төгрөгийн ханшийн алдагдал хүлээхээр байна” хэмээн дүгнэсэн байна. Энэ талаар сарын өмнөөс хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүд хүчтэй дуугарч байгаа.

Цаашилбал, Хөгжлийн банк арилжааны банкуудад битүүмжлэн байршуулсан 49.8 сая ам.долларын хадгаламжийн хүүг авахгүй байгаа бөгөөд хадгаламжийн хүүгийн тухай арилжааны банкуудтай байгуулсан дөрвөн талт гэрээнүүдэд тусгаагүй. Хадгаламжийн хүүг авсан бол ТОСК ТӨҮГ-т олгосон 50 сая ам.долларын зээлийн хүүийн төлбөрийг төлүүлэх боломжтой байсан хэмээн дүгнэжээ.

 

Тухайн үед, Эдийн засаг, хөгжлийн сайдаар ажиллаж байсан, Архангай аймгаас УИХ-д сонгогдсон “Фортуна” Н.Батбаяр, өөрийн туслах Н.Мөнхбатыг Хөгжлийн банкны гүйцэтгэх захирлаар тавьсан хэргээ 2012-2016 оны хооронд ганц сайн авчээ.

“Гудамж” төслийн хүрээнд хийгдсэн 3,4-р хорооллын эцсийн уулзвар, Цэцэг төвийн урд уулзвар, Ахуйн үйлчилгээний зам барилгын ажил, Архангай аймгийн төв дэх 4.51км авто замын барилгын ажил, Архангай аймгийн төв дэх 3.63км авто замын барилгын ажил, Архангай аймгийн төв дэх 6.25км авто замын барилгын ажил зэрэг ажлууд авто замын барилгын ажлын зураг төсөл хийгдэж дууссаны дараа барилга байгууламжийн зураг төсөлд магадлал хийх экспертийн дүгнэлтийг аваагүй буюу төсөвт өртгийг баталгаажуулаагүйгээр гүйцэтгэх ажлыг эхлүүлсэн. Төсөвт өртөг үндэслэлгүйгээр өссөн.

Эдийн засгийн хөгжлийн сайд 2013 оны 29 дүгээр тушаалын хавсралтаар баталсан “Хөрөнгө оурулалтын зорилгоор гаргасан Засгийн газрын үнэт цаасны хөрөнгөөр санхүүжүүлэх төслийг хэрэгжүүлэхэд баримтлах журам”-ын дагуу сонгон шалгаруулалтыг хийсэн гэж үзэн, санхүүжилтийг олгон хууль зөрчсөнийг тогтоожээ. “Фортуна” энэ хэрэгтээ ял шийтгэл хүлээгээгүй. Тухайн үед УИХ-ын гишүүн, УИХ дахь АН-ын бүлгийн дарга байсан Б.Гарамгайбаатарын хамт удтал шалгагдсаны эцэст, хэрэг нь хөөн хэлэлцэх хугацаагаар бүх зүйл дууссан байдаг.

Б.Гарамгайбаатарын хамаарал бүхий “Монроуд” ХХК “Гудамж” төслийн хүрээнд эхэндээ 440.000.000.0 төгрөгөөр ажил гүйцэтгэх  гэрээ байгуулсан боловч, гэрээнд өөрчлөлт оруулж, дүнг 1.895.550.885 төгрөг болгон нэмэгдүүлсэн байх юм. Гэрээг нэмэгдүүлэх болсон шалтгаан, тооцоолол байхгүй байгааг шалгалтаар тогтоожээ.

Ерөнхийлөгч асан Х.Баттулгын хамаарал бүхий “Шинэ төмөр зам”, “Шинэ Яармаг” төсөл дээр ч ихээхэн “но” нуугдаж байна.  

“Шинэ төмөр зам” төслийн ажлын төсөв, гүйцэтгэлийг Зам тээврийн яам дээр шалгах шаардлагатай хэмээн ажлын хэсэг үзжээ. Тухайлбал, төслийн захиалагчаас банканд ирүүлсэн зарим баримт бичгээс харахад хуулийн зөвлөх үйлчилгээнд 3.2 сая ам.доллар, техникийн зөвлөх үйлчилгээнд 3.0 сая, санхүүгийн зөвлөх үйлчилгээнд 1.6 сая, ХААН банкны зээл, хүүгийн төлбөрт 6.5 сая ам.доллар, “Монголын төмөр зам” ТӨХК-ий энэ төслийн нэгжийн санхүүжилт сард дунджаар 120 сая төгрөг, зээлийн зориулалтад нийцэхгүй Хятад улсад оюутан сургасан 112.6 сая төгрөгийн зардал гаргасан байжээ.

Х.Баттулгын туслах болон зөвлөхөөр ажиллаж байсан Ц.Ууганбаярын удирдсан “Шинэ Яармаг” орон сууцны хорооллын санхүүжилтийг Засгийн газар, Улсын их хурлын тогтоолгүй гаргасныг ажлын хэсгийн тайланд цагаан дээр хараар бичин үлдээжээ.

“Шинэ Яармаг хаусинг прожект” ХХК нь Хөгжлийн банкнаас Төрийн орон сууцны санхүүжилтийн корпорациар дамжуулан 142 тэрбум төгрөгийг 2015 онд авч, “Шинэ Яармаг” цогцолбор хороолол хэмээх тансаг зэрэглэлийн хотхоныг барьж байгуулсан ба энэхүү хотхоны борлуулалт одоо ч хэвийн явсаар байхад Төрийн банканд 59 тэрбум төгрөг л төлсөн, одоо 117 тэрбум төгрөгийн өглөгтэй байгаа билээ.

---