Манай монголчууд эрт дээр цагаас адуугаа тахин шүтэж ирсэн ард түмэн. Энэ ч уламжлалаа сахиж адуутай холбоотой олон арга хэмжээ зохион байгуулдаг. Хамгийн сүүлд болсноос нь дурдвал Хэнтий аймгийн Батноров суманд өвөл цагийн адууны мал маллах урлагийг дагасан өв соёлыг хадгалж үлдэх зорилгоор байгуулсан нь “Талын түмэн адуу” эвент билээ.
Харин монгол адууны чанар чансааг сайжруулах зорилготой олон улсын трэйнер, алдарт уяач Э.Ганбат болон “Макс” угшилын хурдан морьдын хурд хуваах тав дахь удаагийн дуудлага худалдаа өнгөрсөн ням гаригт боллоо.
энэ дуудлага худалдаагаар улсад хоёр түрүү, нэг аман хүзүү, Их хурдын айраг, Бүсийн нэг түрүү авч байсан асгат саарлын төл саарал хязаалан 20 сая төгрөгөөр зарагдсан гэж зохион байгуулагчид хэлсэн юм
“Макс”ын Э.Ганбатын адууны жүчээ гэдгээр нь хүмүүс андахгүй мэддэг Өлзийт хороолол дахь адууны жүчээнд дугаартай пайз зүүсэн морьдыг уясан байв. Хэдийгээр хүйтэн өдөр байсан ч морь сонирхогчид, энэ арга хэмжээнд оролцохоор зорьж ирсэн хүмүүс морьдын өнгө зүсийг шинжин хэлэлцэх ажээ. Харин дөрвөн саяаас эхлэн дуудах дуудлага худалдаанд оролцохыг хүсэгчид зүүн гэрт бүртгүүлж байв. Тав дахь жилдээ зохион байгуулагдаж байгаа дуудлага худалдааны талаар зохион байгуулагчид болон хүрэлцэн ирсэн хүмүүсийн сэтгэгдлийг сонирхсон юм.
-Олон улсын трэйнер, алдарт уяач Э.Ганбат болон “Макс” угшилын хурдан морьдын хурд хуваах зорилгоор зохион байгуулж байгаа дуудлага худалдаанд их нас, азарга, даага, шүдлэн зэрэг насны 40 орчим адууг оруулахаар авчраад байна. 2008 онд анх эхэлсэн дуудлага худалдаа нь цаашид олон улсын жишгийн дагуу манай оронд хөгжих ёстой байгаа юм. Ингэснээр сайн уяачид морьдоо оруулах, сонгож худалдан авах боломжийг бүрдүүлэхийг зорьж байна. Дуудлага худалдааны ханш дөрвөн саяас эхэлж байгаа. Харин морь сонирхож байгаа хүмүүс л дуудлага худалдаанд оролцдог учраас оролцогчдын тоо их цөөхөн байдаг. Дуудлага худалдааг орон нутгийнхан сайн адуутай байвал зохион байгуулж болох л байх. Ирээдүйд улсын хэмжээнд дуудлага худалдааг зохион байгуулах үндэс энд тавигдаж байна. Анх зохион байгуулснаас хойш 10 гаруй жил болж байна. Энэ хугацаанд зургаа, долоон удаа дуудлага худалдаа хийсэн байх. Мөн өмнөх дуудлага худалдаагаар 20 гаруй сая төгрөгт хүрч байсан морьд бий. Морь сонирхдог болоод 20 гаруй жил болж байна гэхээр энд байгаа морьд бидний 20 жилийн хөдөлмөр юм даа.
-Гурван жилийн өмнө “Макс” групп унага тамганы найраа хийсэн юм. Энэ үеэр хотоос уригдсан 100 гаруй хүний дунд явуулсан сугалаагаар би унагатай болсон. Энэ унагаа даага, шүдлэн үрээ байхад нь уяж жижиг уралдаанд түрүүлж байсан. Харин хязаалан насанд нь өнжөөсөн. Энэ жил соёолон насанд уралдуулах санаатай уяж бэлдэж байна. Энэ дуудлага худалдаанд орж байгаа морьдоос гурав гэсэн дугаартай хүрэн халзан үрээ азарга тавьчихмаар юм гэж харж байна. Бас их хурдан ч байх.
-Олон сайхан морьд байна. Энэ дундаас арай монголжуу төрхтэй хар, саарал зүсмийн хоёр адууг сонирхож харлаа. Бусад нь хольцтой шинэ цагийн адуунууд байна. Манай монголчууд чинь эрт дээр цагаас хүлэг морио шинжиж, сэтгэлийн цэнгэл эдэлдэг ард түмэн шүү дээ. Олон сайхан адуу харлаа. Би морь сонирхож эхэлсээр бие дааж 30 гаруй жил морь уяж байна даа. Тухайлбал, Сэцэн ханы хурд, Равжаагийн мэндэлсний 200 жилийн ойд зориулсан бүсийн наадамд морио уралдуулж эхний 10-т орж байсан. Нутгийнхаа наадамд бол хэд хэдэн удаа түрүүлсэн. Би ер нь монгол адуундаа дуртай хүн. Манай монгол адуу чинь тэсвэр сайтай, хол замыг даана, хурдлах чадвар сайтай. Надад ч гэсэн хэдэн эрлийз адуу байгаа. Хурдан нь гарцаагүй үнэн юм билээ. Манайх морин тойруулгатай болох цаг ирсэн. Дэлхийн жишгийг дагах хэрэгтэй шүү дээ. Дан цэвэр цусны адуу уралдуулдаг, дэлхийн жишигт нийцсэн морин тойруулгатай болж болно. Хүмүүс ч сонирхоно шүү дээ.
Ийнхүү амралтын өдрөөр болсон арга хэмжээгээр найман адуу худалдсан “Макс” угшилын хурдан морины хурд хуваах дуудлага худалдаа 16:00 цаг өнгөртөл үргэлжилж өндөрлөсөн юм. Дуудлага худалдаанд олон удаа улс бүсийн наадамд түрүүлж айрагдаж байсан хурдан морьдын үртөлийг авчирсан нь хүмүүсийн харааг булааж, сонирхлыг татаж байлаа. Тухайлбал, Жигүүр хул, араб азарганы төл хээр гүү хоёрын дундаас гарсан сартай хээр азарган соёолон, Асгат саарлын төл, Хүрэн халзан азарганы төл, хонгор халзан даага зэрэг морьд байв.
Энэ дуудлага худалдаанаас олдог орлогын тодорхой хувийг хүүхэд асрах төвийн хүүхдүүдийн нэр дээр дэвтэр нээж хадгаламжтай болоход зарцуулдаг гэж зохион байгуулагчид ярилаа. Мөн энэ дуудлага худалдаагаар улсад хоёр түрүү, нэг аман хүзүү, Их хурдын айраг, Бүсийн нэг түрүү авч байсан асгат саарлын төл саарал хязаалан 20 сая төгрөгөөр зарагдсан гэж зохион байгуулагчид хэлсэн юм.