“Төрийн албаны сахилга бат, дэг журам, хариуцлагыг сайжруулахад манай Засгийн газар нэн тэргүүнд анхаарч ажиллана. Энэ цаг мөчөөс төрийн албаны бүх шатанд шударга ёс, хууль дээдлэх зарчим баримталж, өндөр ёс суртахуунтай ажиллахыг хатуу шаардана” хэмээн Ерөнхий сайд болсныхоо дараа ярьж байсан У.Хүрэлсүхийн Засгийн газарт бүтэн нэртэй, бүлээн зүстэй хүн үлдсэнгүй. Шударга ёс алдагдаж, хууль дээдлэх зарчим зөрчигдөж, ёс суртахууны доройтолд орсныг Засгийн сайдуудаас харж болохоор байна. Саяхан томилогдсон Я.Содбаатар нь хүртэл Жижиг дунд үйлдвэрлэлийн зээлээс хумсалсан хэрэгт нэр холбогдсон энэ үед хэрэв сонгууль болбол У.Хүрэлсүхийн Засгийн газар иргэд сонгогчдын арван хувийн саналыг ч авахааргүй болжээ.
Ирэх оны төсөв батлагдах гэж байгаа энэ үед 2019 оны улсын төсөвт УИХ-ын гишүүн бүрийн тойрогт 5-10 тэрбум төгрөг тавин өгч, нийтдээ 600 орчим барилга байгууламжийн шав тавих ёслол 19,20 онуудад тавихаар болоод байгааг дээр дооргүй шүүмжилж байгаа ч амаа тэрбум тэрбумаар таглуулсан гишүүд наанаа “Төсвийг эргэн харах шаардлагатай” гэж ард түмнийг мадалж байгаад, цаанаа дуртай нь аргагүй төсвийг батлах гэж байна. Энэ санаа бол дан ганц Сангийн сайдын шийдсэн шийдвэр биш. Засгаа авч үлдэх гэсэн, сонгууль дөхсөн үед их ажил хийж харагдах гэсэн Ерөнхий сайдын санаа байхаас зайлахгүй.
Сангийн сайд гишүүдэд ингэж “хишиг” хүртээгээд зогсохгүй өөрийн сонгогдсон Увс аймагтаа 52 тэрбум төгрөг тавьсан нь ёс суртахууныг өндөрт өргөнө гэж анхлан ярьж байсныхаа эсрэг, ёс суртахууныг уландаа гишгэлсэн үйлдэл юм. Гишүүдийн тойргийг тордсоныг сайнаар харвал, ирэх хоёр жилд багагүй хэмжээний бүтээн байгуулалт өрнөх нь, муугаар бодвол тойрогтоо ингэж их ажил амжуулсан төрийн түшээтэй ямар шударга зарчмаар хэн өрсөлдөж ард түмний дэмжлэгийг авч чадах юм бэ?
Байгаль орчны сайд Н.Цэрэнбат Улаанбаатар хотын утааг бууруулахын тулд 54 тэрбум төгрөгөөр яндангийн шүүлтүүр тавихаар болсон нь мөн л олон түмний эсэргүүцэлтэй тулаад байна. Цахилгаанаар ажилладаг, сард 22 мянган төгрөгийг цахилгааны мөнгөнд төлнө гэж наанаа ярьж байгаа ч зарим хэвлэлд дурдсанаар сардаа зөвхөн цахилгаанд 50-100 мянган төгрөг нэмж төлөхөөр болоод байгаа гэр хорооллын өрхийн тоо хэд байгааг дулаан хаусандаа төөрдөг сайдууд мэдэхгүй байгаа нь харамсалтай. Монгол улсын хүн амын гуравны нэг нь ядуу амьдарч байна. Ард түмний амьдрал ам.доллар болон шатахууны өсөлт, өргөн хэрэглээний барааны өсөлтийн улмаас улам дордож байгаа. Гэр хорооллын нэг өрх сард 50-100 мянган төгрөгийг өвлийн нэг сард төлж чадах байсан бол аль хэдийнэ цахилгаан паар тавих байсан гэдэг энгийн үнэнийг сайдууд бас мэдэхгүй байна.
Мөн өмнө нь туршигдаад, дотоодын эрэлт хэрэгцээг хангаж дийлэхгүй нь тодорхой болж байсан шахмал түлшийг шахах гэж оролдож байгаа нь ч өнөө маргаашаа аргацаасан, нүд хуурсан хэрэг юм. Янданд суурилуулах 54 тэрбум төгрөг бол утаагүй зуух шиг баахан хүмүүсийг тэрбумтан болгох хэрэгсэл болоод дуусах нь гарцаагүй юм.
Улаанбаатар хот бүхэлдээ цахилгаангүй болсон хариуцлагагүй явдал Ц.Даваасүрэн сайдын үед тохиосон. 9 сарын 15-ны өдрийн ослын хариуцлагыг хэнбугай ч хүлээгээгүйгээр барахгүй Эрчим хүчний сайд Ц.Даваасүрэн, Төрийн өмчийн бодлого зохицуулалтын газрын дарга Ц.Ням-Осор нар нэг нэгэн рүүгээ чихэн, ард түмний өмнө жүжиг тоглосоор мултарсан. Мөн энэ оны есдүгээр сард ашиглалтад орох ёстой байсан Хүчитшонхор гм дэд станц он дамжих нь тодорхой болоод байгаа.
Харин үүний оронд сайд Ц.Даваасүрэн хуучнаа додомдож, “ДЦС-2-ыг 250 сая ам.доллараар өргөтгөнө, ОХУ-ын хөнгөлөлттэй зээлээр ДЦС-3, ДЦС-4-ыг өргөтгөнө” гэхчлэн ярьж байна. ДЦС-5-ын ажил ямар шатандаа явж байгаа болон ОХУ-аас эрчим хүчний хараат байдал (нийт цахилгаан эрчим хүчний 40 хувиа авдаг)-аас гарах талаар тэрээр “А” ч дуугараагүй хэвээр байна.
Төрийн ордонд сэтгүүлчдэд өчигдөр ээрэгдсэн Я.Содбаатар “Би өглөө Солонгосоос ирлээ. Эхнэрийн маань гачигдалтай байдлыг ойлгооч. Би энэ долоо хоногтоо багтаж тайлбар өгнө” хэмээн бултсан. НАМЗХ-ны татвараа бичиг цаасны ажил хийж “бартердаад” төлчихдөг гэж цагтаа сэтгүүлчдийн асуултаас бултаж байсан сайд хоёр хоногийн дотор хосгүй санаа олж, мөн адил булзааруулах биз ээ.
Зарим эх сурвалжаар зээлсэн мөнгөөрөө Нярайн эмнэлэг байгуулсан, эхнэр, хоёр хоёул компанийн үйл ажиллагаанд оролцдоггүй гэж мэдүүлсэн боловч Я.Содбаатар хөрөнгө орлогын мэдүүлэгтээ “Эпато Анарваан” компанийг 100 хувь эзэмшдэг гэж мэдүүлсэн байгаа. Я.Содбаатар ч тэр, Г.Солтан гишүүн ч тэр хэдийгээр тус компаниудад 100 хувь эзэмшдэг боловч үйл ажиллагаанд нь огт оролцдоггүй, зээлд хамрагдсаныг мэдээгүй, надад хамаагүй гэсэн маягаар уснаас хуурай гарахаар шийджээ. Нүүрээ ширлэж, ард түмнийг аргалаад сурчихсан улстөрчдийн өөдөөс хэлэх ярих эрх бидэнд байхгүй хэрэг үү? Дахин сонгохгүй байж болохгүй юу?
Хүнс, хөдөө аж ахуйн сайд Б.Батзориг хүнд байдалд ороод байгаа. Тэрээр хоёр ч өдөр тутмын сонинд “Тээвэр ачлал компани манай эхнэрт хамаагүй. Энэ бол гүтгэлэг” хэмээн итгэлтэй хэлсэн авч маргааш нь ikon.mn сайтаас энэхүү компани нь түүний эхнэр Л.Отгонжаргал нэр дээр байдаг, сайд өөрийн хөрөнгө орлогын мэдүүлэгтээ мэдүүлээгүй нь тодорхой болсон.
Сайд Б.Батзориг одоо гүрийсэн чигтээ дуусах байх. Гэхдээ л баримт бол баримт. Үнэн бол үнэн. Баримтаас бултах аргагүй. Үнэнээс булзах эрх хэнд ч үгүй. Ерөнхий сайдын хувьд ч “Баасаа өөрсдөө цэвэрлэ” гэж ширүүлсэн сурагтай. Тиймээс дор бүрнээ л хуульчидтайгаа зөвлөн, юу гэж хэлбэл уснаас хуурай гарахаа тооцоолж, “тоо” бодон сууцгаана.
Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд, насаараа төрийн албанд ажилласан Ц.Нямдоржид хамаарал бүхий 17 нэр төрлийн эд хөрөнгөтэй холбоотой асуудлыг шалгуулахаар Иргэдийн шударга шүүх ТББ-ын тэргүүн Х.Бат-Ялалт АТГ-т гомдол гаргасан. Энэ хэргийг АТГ ид шалгаж байгаа.
АТГ-ын Мөрдөн байцаах албаны дарга, ахлах комиссар Ц.Энхбаяр “Монгол улсын Улсын их хурлын гишүүн, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд Ц.Нямдорж Хан-Уул дүүргийн нутаг нутаг дахь Bella vista хотхонд түрээсийн орон сууцанд амьдарч байгаа нь гэмт хэргийн шинжтэй эсэхийг шалгаж байгаа...” гэсэн хариуг өгсөн. Мөн АТГ-ын Мөрдөн шалгах хэлтсийн дарга, эрхэлсэн комиссар Э.Идэрцог “Тус бүрчлэн, дурдагдсан хөрөнгө нэг бүрийг шалгасан. Үндэслэлгүй хөрөнгөжсөн, авлига, албан тушаалаа урвуулан ашигласан байдал тогтоогдоогүй гэж үзэж хэргийг хаах саналтай прокурорын хяналтад шилжүүлсэн. Прокуророос энэ хэргийг тодруул гэдэг асуудал анх удаа үүсч байна. Энэ асуудал үргэлжлэн шалгагдаж байгаа” гэж сар гаруйн өмнө хийсэн хэвлэлийн бага хурлаар мэдээлсэн.
Сайд өөрөө зээлийн байранд амьдраад байдаг, хүүхдүүд нь Эрдэнэт үйлдвэрт 760 мянган ам.доллар буюу 2.5 тэрбумын шахаа хийсэн, нэр дээр нь 17 үл хөдлөх хөрөнгө байгаад байдаг. Энэ ариун явдал байсан уу, үгүй юу гэдгийг Прокурорын газраас удахгүй нэг тийш болгох учиртай.
У.Хүрэлсүхийн кабинетад байгаа сайдуудын зах зухаас ишлэхэд ийм байна. Цаашилбал, Соёлын сайд хийж байж наад захын спортын мэдлэггүйгээ гайхуулсан Боловсрол, соёл шинжлэх ухааны сайд Ц.Цогзолмаа, эмч, ажилчид цалин нэмүүлэх шаардлага тавихад буруу харж суусан Эрүүл мэндийн сайд Д.Сарангэрэл, Сү.Батболд нартай оффшорт данс, бизнес нэгтэйг нь Цэнзүүргүй сурвалжлагаар дэлгэсэн ч мэлзэж өнгөрүүлсэн Гадаад хэргийн сайд Д.Цогтбаатар нарын хэрэг явдал ч Засгийн газрын нэр хүнд унахад нөлөөлж байгаа нь гарцаагүй юм.