Өмнөд Африкийн далайд гарцгүй Ботсвана улсад энэ оны эхэнд хэдэн зуун аварга заан учир битүүлгээр үхсэн байдалтай олдсон юм. Холбогдох албаны хүмүүс чухам яагаад заанууд ингэж үй олноороо үхэх болсон шалтгааныг нягталж шалгасаар илрүүлжээ. Ингэхэд заанууд цианобактериас үүссэн хоронд хордсон байжээ.

Ботсвана улсын Засгийн газар үлдсэн заануудын амийг аврахын тулд дараагийн борооны улирал болтол замаг ихээр тогтсон уснуудыг шинжилж хортой бактери үүссэн эсэхийг шалгаж байна. Ингэснээр тогтоол ус болон усан сангаас ундаалж буй заануудыг дахин олноороо үхэхээс сэргийлэх юм.

Энэ жилийн 5-6 дугаар саруудад тус улсын Окавангогийн нутаг дэвсгэрт 350 орчим заан учир битүүлгээр үхсэн юм. Мэргэжилтэн судлаачид замагнаас үүссэн хортой, аль эсвэл мэрэгч амьтнаас үүссэн нян бактерид хордсон гэж үзсэн.

Шинжилгээгээр цианобактерийн хор илэрч, энэ нь заануудын үхлийн шалтгаан байсныг тогтоосон. Ийм төрлийн бактери усан дотор намаг ихээр ургаж, дэлгэрэх үед үрждэг байна.

Гэхдээ нууц бүрэн тайлагдаагүй учир судалгаа, шинжилгээний ажил үргэлжилж байгаа. Учир нь ийм төрлийн бактери хаа сайгүй үржиж болох ч яагаад зөвхөн Окавангод, тэр дундаа хортой уснаас ундаалсан бусад ан амьтад үхээгүй зөвхөн заанууд үхсэн байгааг бүрэн тайлбарлаж чадаагүй.

Орон нутгийн эх сурвалжуудын мэдээлж байснаар үхсэн заануудын 70 орчим хувь нь замаг дэлгэрсэн усан сангуудын ойролцоогоос олдсон. Ийм усанд цианобактери гэж нэрлээд буй хортой организм үүсэн бүрэлддэг. Гэхдээ зөвхөн нэг төрлийн амьтанд нөлөөлнө гэж үгүй ба бусад амьтад огт үхээгүй. Тиймээс эрдэмтэд заанууд өдрийн ихэнхийг усан дотор өнгөрөөж, ус их хэмжээгээр уудаг учраас хордсон байж болзошгүй гэсэн таамгийг дэвшүүлсэн.

Дэлхийн цаг уурын өөрчлөлтөөс үүдэж намаг ихээр дэлгэрч ан амьтдад аюултай хэмжээнд хүрч байгаа гэсэн саналыг судлаачид дэвшүүлсэн. Ботсвана улсаас гадна Зимбабве улсын хилийн ойролцоо 20 гаруй заан үхсэн байдалтайгаар өнгөрсөн наймдугаар сард олдсон байна.

Эх сурвалж: The Guardian

---