Явган хүний зам засварын ажлын талаар Улаанбаатар хотын захирагчийн ажлын албаны Тохижилт үйлчилгээний мэргэжилтэн Г.Билгүүнээс зарим зүйлийг тодрууллаа.

-Явган хүний замын хавтан юунаас болж эвдэрдэг вэ?

-Ер нь тухайн орчноосоо хамаардаг. Явган хүний зам дээр автомашин гаргаж тавьдаг. Энэ нь явган хүний зам цөмрөх, цуурах эрсдэл болдог. Үүнээс болж бороо орохоор ус тогтдог. Мөн аж ахуйн нэгж байгууллагууд засвар хийх нэрийдлээр явган хүний замын хавтанг хуулдаг. Эргээд нөхөн сэргээлтээ горимын дагуу бус буцаагаад өрөөд тавьдаг. Ер нь хүн амын төвлөрөл ихтэй газар зам эвдрэх эрсдэл өндөр. Гэхдээ 2003, 2006 онд тавьсан явган хүний замууд хэвээрээ байгаа газрууд ч байна.

-Явган хүний замын хавтанг ямар үед сольдог юм бэ?

-Тухайн газрын замыг очиж үзээд, солих үгүйг нь шийддэг. Огт шаардлагагүй бол солихгүй. Харин өнгөц харахад сулраагүй хэрнээ өнгөн үе нь эмтрээд овгор товгор,тэргэнцэртэй хүн явахад төвөгтэй замыг хавтанг сольж байгаа. Мөн энэ жилийн хувьд явган замын элэгдэл, ус их тогтсон газрыг дахин шинээр янзлахаас илүү 10, 20 мкв газар нөхөөс хийх байдлаар ажиллаж байна. Бүтнээр солихоор 80 хувь нь эвдрэлгүй байдаг. Тиймээс ашиглах боломжтой замыг бүтнээр хуулж авах нь зардал их гарна гэсэн үг. Энэ ажлын хүрээнд Төв шуудангийн уулзвар дээрх цөмөрсөн замыг янзалсан. Мөн Улаанбаатар их дэлгүүрийн зүүн талын замын 300 мкв хавтанг сольсон. Нөхөөс засвар хийж байх явцад хүмүүс зүгээр замыг хуулаад байна гээд зураг авч цахим орчинд тавих тохиолдол гардаг. Бороо орохоор ус ихээр тогтдог, тэрэг түрээд явахаар хүндрэлтэйг тухайн
газар амьдардаггүй хүмүүс мэдэхгүй шүү дээ.

-Явган хүний замын стандарт гэж бий юу?

-Хотын стандарт орчны аюулгүй байдлын газрыг 2019 онд байгуулсан. Энэ нь явган хүний замын стандарт ямар байхыг заасан байдаг. Үүнд явган хүний зам хөгжлийн бэрхшээлтэй болон хараагүй хүмүүст зориулсан хөтөч хавтантай байхыг заасан. Энэ стандарт гараагүй байхад огт хөтөч хавтангүй газрууд байсан. Гэхдээ энэ нь бодит ажил болохгүй байсныг энэ онд хэрэгжүүлж эхэлсэн. 2018 оноос Улаанбаатар хотын Ерөнхий менежерийн тушаалаар ажлын хэсэг байгуулсан. Тэр ажлын хэсэгт нь бүх дүүргийн Засаг даргын орлогч, тохижилтийн хэлтэсийнхэн дүүргийн
хэмжээнд судалгаа хийж, явган хүний замын сүлжээг байгуулахаар ажилласан. Явган хүний замын сүлжээ гэдэг нь явган хүний замаар явж байгаад, шороон замаар явах биш шууд дараагийн явган замтай уулзах ёстой. Тиймээс тухайн дүүрэгт хаана явган хүний зам байхгүй хүн амын төвлөрөл ихтэй газрын судалгааг гаргасан. Судалгаагаар нийслэлийн хэмжээнд элэгдсэн, ус тогтсон, огт явган зам байхгүй гэр хороололд 15-16 тэрбум төгрөгийн санхүүжилт шаардлагатай болсон. Тэр судалгааныхаа дагуу жил бүр санхүүжилтээ шийдээд явж байна. 2019 онд хоёр тэрбум төгрөг төсөвлөгдсөн.

-Энэ жилийн хувьд улсаас хэдэн төгрөгийн санхүүжилт орсон бэ?

-Энэ жил явган хүний замын засварт таван тэрбум төгрөгийн санхүүжилт өгсөн. Гэхдээ энэ онд санхүүжих нь 1.4 төгрөг. Тэгэхээр өмнөх жилүүдээс санхүүжилтийн дүн буурсан гэсэн үг.

-Засварын ажлууд хугацаандаа явж байна уу?

-Энэ оны хувьд 16 багцийн ажил хийж байна. Үүнээс 10 багц нь бүрэн дууссан, зургаан багц ажил гүйцэтгэлийн шатанд явж байна. Харин үлдсэн 12 багц нь худалдан авах ажлаа зарлаад, тендерээ нээчихсэн, үнэлгээний явцад байна. Хүйтний улирал эхлэхээс өмнө санхүүжилтийнхээ дагуу явган хүний замаа хийж дуусна. Энэ оны хувьд хүн хүч, тоног төхөөрөмж дутмаг зэрэг шалтгааны улмаас Баянгол, Сүхбаатар дүүргийн тохижилтын ажил одоог хүртэл дуусаагүй байна. Тухайлбал, Баянгол дүүрэгт ажиллаж буй нэг компанийн гэрээг нь цуцлах санал нийслэлийн Авто замын газраас ирсэн.

---