Хэрэв дэлхий даяарх хүлэмжийн хийн ялгаруулалт одоогийн эрчээр үргэлжлэх аваас 2100 он гэхэд Арктикийн ихэнх цагаан баавгай устаж үгүй болох магадлалтай гэдгийг эрдэмтэд анхааруулж байна. 2040 он гэхэд л олон цагаан баавгай нөхөн үржихүйн асуудалтай тулгаран, бүс нутгийн бавгайнууд устах аюулд орох магадлал өндөр байгаа талаар "Nature Climate Change"-д хэвлэгдсэн судалгаанд онцолжээ.

Эрдэмтдийн тооцоолсноор одоогийн байдлаар 26 мянгаас цөөн цагаан баавгай үлдээд байгаа бөгөөд тэд Норвегийн Свалбардаас Канадын Хадсон булан болон Аляска, Сибирийн хоорондох Чукотын тэнгис хүртэлх 19 дэд популяцид тархан оршдог. Эх газар дээр хангалттай хоол хүнс олж чаддаггүй цагаан баавгайнууд далайн мөсөн дээр гарч, ан агнадаг бөгөөд цаг уурын өөрчлөлтөөс болж далайн мөс хайлах тусам цагаан баавгайнуудын тоо толгой ч мөн багасах юм.

Уг судалгааны удирдагч, Торонто Скарборогийн их сургуулийн биологич Питер Молнар "Цагаан баавгайнууд цаг уурын өөрчлөлтийн улмаас ихээхэн хохирол амсах нь эртнээс тодорхой болсон. Гэвч цагаан баавгайн оршин тогтнолд томоохон аюул нүүрлэж, нөхөн үржихүйн хэмжээ нь эрс буурах явдал хэзээ тохиох нь одоог хүртэл тодорхой бус байсан. Энэ зууны төгсгөлд эсвэл түүнээс ч эрт болох эсэхийг нь бид мэдэхгүй байсан юм” гэв. 

Аляскийн өмнөд хэсгийн Бофортын тэнгисийн мөс хайлж эхлэхэд бүс нутгийн цагаан баавгайн тоо толгой 25-50 хувиар буурсныг биологичид тогтоосон. Харин Хадсон булангийн баруун нутгийн цагаан баавгайнуудын тоо 1987 оноос хойш 30 орчим хувиар буурсан гэх үзүүлэлт бий.

Ан агнуур болон ой мод устаж үгүй болсны улмаас аюулд өртсөн амьтдаас ялгаатай нь цагаан баавгайг зөвхөн амьдрах орчныг нь хамгаалах замаар аврах боломжтой. Энэ нь уур амьсгалын өөрчлөлтийг дэлхийн түвшинд шийдвэрлэх хэрэгтэй гэсэн үг юм. Өмнөх судалгааны дагуу хүн төрөлхтөн маргааш хүлэмжийн хийн ялгаруулалтыг бууруулсан ч аль хэдийн агаар мандалд байгаа бүх нүүрстөрөгчийн улмаас далайн мөсний хэмжээ тогтворжихын тулд дахиад 25-30 жил шаардагдах ажээ.

Эх сурвалж: The Guardian

---