М.Дуламсүрэн

Монголын жүдо бөхийн холбооны урилгаар Канадын жүдогийн шигшээ баг манай улсад иржээ. Тэд энэ сарын 7-ныг хүртэл хамтарсан бэлтгэл хийж байгаа юм. Энэхүү багийн бүрэлдэхүүнд 57 кг-ын дэлхийн шилдгүүдийн нэг ДАШТ-ий хүрэл медальт Криста Дэгүчи, Жессика Климкайт болон 63 кг-ын жинд ДАШТ-ийн тавдугаар байрт Кэтрин Бушмин-Пинар, 70 кг-д Пан Америкийн дөрвөн удаагийн аварга, “Их дуулга”, гранпри тэмцээний аварга Келита Зупанчич нарын шилдгүүд багтжээ. Тэгвэл манай тамирчин Д.Сумьяагийн гол өрсөлдөгчдийн нэг Криста Дэгүчийг бэлтгэлээ дууссаных нь дараа ярилцлаа. Канад аав, япон ээжтэй тэрбээр Канадын иргэншил авч барилдаад удаагүй ч өнгөрсөн оны дэлхийн аваргаас хүрэл медаль хүртсэн юм. Ингээд түүний ярилцлагыг хүргэе.

-Монголд ирсэн сэтдэгдэл ямар байна. Анх удаагаа ирж байгаа байх аа?

-Монголд анх удаа ирж байна. Монголын хөдөө тал их сайхан санагдсан. Маш уудам газар нутагтай юм аа. Мөн далайн түвшнээс их өндөрт байрладаг болохоор бэлтгэл хийхэд амархан ядарч байна шүү.

-Монголын бэлтгэл хийх орчин Канадтай харьцуулахад ямар санагдаж байна вэ?

-Монголын бэлтгэлийн заал болон Канадынхаас хамаагүй том юм. Канадад ийм олон татами нэг зааланд байдаггүй. Тийм болохоор Монголд нэг зааланд олон тамирчин бэлтгэл хийж байна. Японы заал ч гэсэн жижигхэн байдаг. Мөн энд тамирчид бэлтгэлээ хийж дуусаад урт олсонд гарч байгаа нь их сонин, бас сайхан байна.

Миний бодлоор Монголын жүдочдын бэлтгэл маш хүнд санагдлаа. Монголын газар зүйн онцлог нь их өндөрлөг юм. Үүнээс үүдээд бидний хувьд бэлтгэлдээ их ядарч байна. Харин монгол тамирчид үүндээ дасчихаж. Би монгол жүдочдын хүчтэй байдгийн нууцыг олчих шиг боллоо шүү. Ийм хүнд бэлтгэл хийдэг. Дээрээс нь Монгол орны газарзүйн байрлал, цаашлаад хөдөө нутагт өссөн нь их нөлөөтэй юм шиг санагдлаа. Ер нь би цаашдаа өөрийн хүчээ илүү нэмэгдүүлэх хэрэгтэй гэдгээ энэ удаагийн хамтарсан бэлтгэлээр илүү их ойлгож байна.

-Таны хувьд дэлхийн чансаанд хоёрдугаар байрт яваа тамирчин. Хэзээнээс барилдаж эхэлсэн бэ. жүдогоор барилдах шалтгаан нь юу байсан юм бол. Хэн нэгэн нөлөөлсөн үү?

-Манай гэр бүлд жүдо барилддаг хүн байхгүй. Харин эмээ маань миний анхны багштай найз байсан. Тэгээд намайг гурван настай байхад найздаа шавь оруулсан юм. Тийм болохоор би эмээгийнхээ ачаар жүдо бөхийн спорттой холбогдсон хүн л дээ. Би жүдогоор хичээллэж эхлээд 20 жил болж байна. Анх манай гэр бүлийнхэн эмэгтэй хүүхэд учраас өөрийгөө хамгаалах урлагт суралцаг гэсэн бодолтой жүдогоор хичээллүүлсэн гэсэн.

-Та анх жүдог Японд сурсан. тийм байж яагаад Японы нэр дээр барилдахгүй Канадаас барилдах болсон юм бэ?

-Жүдогийн бүх үндэс суурийг Японд сурсан. Гэхдээ олон улсад гарч тив, дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээнд орохын тулд улсдаа чансаагаар нэгдүгээрт байх хэрэгтэй. Гэтэл Японд 57 кгын жинд өрсөлдөөн их байдаг. Энэ жинд олон тамирчин барилддаг. Тийм болохоор Канадаас барилдвал надад илүү их боломж байсан. Канад бол миний аавын эх орон. Одоо энэ жилийн Токиод болох ДАШТ болон “Токио-2020” олимпийн наадамд аварга болно гэсэн зорилготойгоор иргэншлээ солиод Канадын нэрийн өмнөөс барилдаж байна.

- Манай жүдоч Д.Сумьяатай нэг жингийн өрсөлдөгчид. сүүлд таарахдаа та ялсан. түүний талаарх таны бодол. Ер нь цаашдаа олон таарч барилдах байх?

- Д .Сумьяа бол миний хамгийн шилдэг өрсөлдөгчдийн нэг. Монголчуудын хувьд бахархал болсон тамирчин нь юм байна гэдгийг би энд ирээд мэдэрлээ. Д.Сумьяатай хийсэн барилдаанууд маш хүнд болдог. Бид хоёр цаашдаа олон хүнд барилдааныг хийнэ. Гэхдээ дараа таарахдаа би Д.Сумьяаг заавал ялна гэж бодож байгаа. Ер нь би ялахын төлөө хамаг хүчээ дайчилж барилдах болно. 

-Жүдо бол хүндлэл гэдэг. Олон улсын тамирчдын дэвжээнээс гадуурх харилцаа ямар байдаг юм бол?

- Улс орныхоо өмнөөс барилдаж байгаа учраас дэвжээн дээр бол өрсөлдөгчид. Харин дэвжээнээс буугаад сайхан харилцаатай найзууд байдаг. Яагаад гэвэл энэ дэлхий дээрх жүдогоор хичээллэж буй хүмүүс жүдо хэмээх нэг том гэр бүлийн гишүүн. Ер нь жүдо ч гэлтгүй бүх спортод л тийм байдаг гэж бодож байна. 

-Монголд жүдо бөх бол улсын маань нэрийн хуудас болсон спортод ордог. Тэр утгаараа жүдочдоо их хүндэлдэг. Харин Канадад ямар байдаг вэ. та бүхнийг хэрхэн хүлээж авдаг вэ?

-Канадад хүмүүс монголчууд шиг олноороо жүдогоор хичээллэдэггүй. Харин Японд Монголтой адил олон хүн жүдогоор хичээллэдэг. Канад том улс хэдий ч жүдогийн багш цөөхөн байдаг. Тийм болохоор ч тэр үү хүүхэд залуус жүдогоор хичээллэх нь ховор. Канадад хүмүүс нь жүдогоор хичээллэдэг, жүдогийн дэвжээтэй Кэбэк гэдэг хот байдаг. Тэр хотоос л олонхи жүдоч нь гардаг. Энэ удаагийн хамтарсан бэлтгэлд оролцож байгаа жүдочдын олонхи нь Кэбэк хотынх. 

-Канадтай манай улс цаг агаарын хувьд төстэй. танд тэгж санагдаж байна уу?

-Цаг агаарын хувьд төстэй. Гэхдээ ер нь Монгол их өндөрлөг орон юм. Одоо бидний байгаа Улаанбаатар хот л гэхэд далайн түвшнээс дээш 1000 гаруй метрийн дээр байрладаг юм байна. Тэр утгаараа агаарын даралт ихтэй нь маш их нөлөөлж, би болон манай бусад тамирчин нэлээд ядарч байх шиг. Ялгаатай зүйл хэлвэл миний амьдардаг Канад, өссөн Япон ч хот суурин газар олон, байшин барилга ихтэй. Гэтэл Монголд эсрэгээрээ эзгүй зэлүүд, тал нутаг байдаг нь сайхан юм.

-Танд Монголын тал нутаг их таалагдсан бололтой?

-Тийм. Тал нутаг нь үнэхээр их таалагдсан. Монголд хөдөө хүссэнээрээ морь унасан. Япон болон Канадын алинд нь ч тийм боломж байдаггүй. Морь унаад эзгүй талаар явах нь надад их сайхан санагдсан. Мөн монголчууд их найрсаг ард түмэн гэж сонсоод энд ирсэн. Өөрөө Монголд ирээд олны үг ортой болохыг өөрийн биеэр мэдрэх сайхан байна.

-Энэ удаагийн хамтарсан бэлтгэлээр Монголын жүдочдоос юуг сурч, мэдэж байна вэ?

-Өмнө нь монголчууд хүчтэй гэж боддог байсан. Өөрөөр хэлбэл, Монголын жүдочдын талаар ийм бодолтой явдаг байлаа гэсэн үг. Харин энэ хамтарсан бэлтгэлээр монголчуудыг үнэхээр хүчтэй хүмүүс юм гэдгийг биеэрээ мэдэрлээ, ойлголоо. Тийм болохоор би өөрийнхөө хүчийг нэмэгдүүлэх хэрэгтэй гэдгээ мэдэрчихээд сууж байна. Бас монголчууд урагшаа мэх их хийх юм. Жишээ нь өмсөх, сууж үүрэх гэх мэт. Би өөрөө үүрэх мэхийг тийм сайн хийж чаддаггүй. Энэ удаагийн бэлтгэлээр үүрэх мэхээ их давтаж туршлагатай боллоо. Одоо цаашдаа үүрэх мэхээ улам сайжруулна.

-Сурах зүйлийн хажуугаар бас манай жүдочдод сургамаар санагдаж байгаа зүйл байна уу?

-Тийм зүйл байлгүй яах вэ. Миний ажигласнаар Монголын жүдочид бүгд сайн үүрдэг. Энгэр ханцуйн дээрээс урагшаа мэх хийж барилддаг. Үүнийг өрсөлдөгчид нь мэддэг болсон учраас мэхнийх нь хариуг тааруулаад бэлддэг. Сайн үүрдгийг нь бусад орны тамирчид мэдээд үүнд нь бэлэн байдаг болохоор одоо монгол жүдочид өрсөлдөгчийнхөө санаанд орохооргүй мэх хийх хэрэгтэй байна. Монгол жүдоч намайг хутгах ч юм уу, этэх юм бол би үүнд бэлэн биш учраас мэх даацтай болох байх. Товчхондоо бол би өрсөлдөгчөө урагшаа мэх хийх нь тодорхой гэж бодож байтал эсрэгээрээ өөр мэх хийхийг сургамаар байна. Нэг ёсондоо Монголын жүдочдын барилдаан дэлхийд судлагдчихаж.

-Урилгыг минь хүлээн авч ярилцсан танд баярлалаа?

-Намайг урьж ярилцлага хийсэнд би ч бас баяртай байна. Ярилцлага өгнө гэж огт төсөөлөөгүй болохоор гэнэтийн байлаа.

 

---