Монгол Улсын Ерөнхийлөгч асан Ц.Элбэгдорж Үндэсний цөөнх болсон казак иргэдийг хоморголон хэлмэгдүүлсэн талаар өнөөдөр улс төр судлаач К.Ханагат мэдээлэл хийлээ.

-Би Ховд аймгийн уугуул хүн. Сүүлийн үед шударга бусын хонгилын талаар олон хүн нийгэм тэр чигээрээ сүүлийн үед ярьж байна. Ц.Элбэгдоржоор толгойлуулсан шударга бусын хонгил манай казак түмнийг хэрхэн хэлмэгдүүлсэн асуудлыг би өнөөдөр дэлгэж байна.

Баян-Өлгий аймгийн уугуул П.Цагаан гэдэг хүн Ц.Элбэгдоржийн Тамгын газрын даргаар ажиллаж байсныг та бүхэн мэднэ. Энэ хоёр нийлж Баян-Өлгийн маш олон хүнийг хэлмэгдүүлсэн учраас энэ асуудлыг дэлгэн ярих цаг болсон гэж бодож байна. Казак Монголын иргэдийг хагаралдуулах, хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр талцуулах ажлыг Баян-Өлгий аймгийн прокурор Т.Батсүх гэдэг хүнээр удирдуулан хийсэн.
Ц.Элбэгдорж Ерөнхийлөгчөөр ажиллах хугацаандаа Баян-Өлгийд барилгын цэргийн анги нээж, тагнуулын тусгай салааг байгуулж казак иргэдийг айдас хүйдэстэй болгосон. Фэйсбүүкээр казак, монгол иргэдийг муудалцуулах явдлыг газар авахуулсан.

Цөөн хэдэн хүний бусармаг үйл ажиллагаанаас үүдэн казак, монголын иргэд нэг нэгнээ муулж хэрхэвч болохгүй. Харин бие биенээ дэмжиж хөгжих ёстой. Казак, монгол хүмүүс үеийн үед нэг үндэстэн байсан. Хэрэйд аймаг бол бидний өвөг дээдэс. Чингис хаан Хэрэйдийн Ван ханд булган дах өгч бутарсан улсаа цуглуулж байсан. Зүчи хааны үр сад одоогийн Казакстан улсын газар нутаг дээр улсаа байгуулж байсан.
Баян-Өлгийн прокурор Т.Батсүх гэдэг хүнийг Ц.Элбэгдорж 2011 онд томилж байсан. Урьд нь прокуророор ажиллаж байгаагүй энэ хүн казак, монголчуудыг хагаралдуулах, казак иргэдийн нэр төрийг гутаах ажлыг хийхээс гадна казак иргэдийг хилсээр ялласан.

Хилсээр ял авсан хүмүүс нь цагаадаж, гэм хорын хохиролд улсаас 360 сая төгрөгийн нөхөн төлбөр авахаар болсон. Баян-Өлгий аймгийн Иржан гэдэг цагдаа мөн хилсээр ял аваад гэм хорын хохиролд 47 сая төгрөгийг улсаас авахаар болсон. Т.Батсүх гэдэг хүн 15 хүнийг хилсээр ялласан мөртлөө Оросоос их хэмжээний сум хууль бусаар оруулахыг завдсан хүмүүсийг цагаатгасан явдлыг нь би УЕП-т гаргасан.
Т.Батсүх прокурор улсын наадмын өдөр БӨТ гэх серитэй жийп машинаа согтуу барьж явах үедээ унаач хүүхдийг дайрч хөлийг нь хугалсан байдаг. Энэ хэрэг нь хэрэгсэхгүй болсон. Мөн намайг бас хэлмэгдүүлсэн. Ийм даварсан хүмүүс хуулийн засаглалд байж болохгүй. Сошиал маргаанд болоод байгаа казак, монголыг хагаралдуулах хэрүүл маргаанд битгий оролцоорой” гэв.

-Монгол Улсын аймаг сумдад цэргийн анги байгуулагдаж л байдаг. Шилжиж л байдаг. Үүнд яагаад эмзэглээд байгаа юм?
-Сошиалаар хэрүүл болох үед цэргийн анги байгуулж болохгүй шүү дээ. Барилгын цэрэг нэртэй байлдааны цэргийн анги байгуулсан.
-Эмзэг үе гэж юуг хэлээд байгаа юм?
-Баян-Өлгийг казак иргэд удирдаад болоод л байсан. Гэтэл Ц.Элбэгдоржийн үед бүх хүчний байгууллагын даргаар чадваргүй монгол хүмүүсийг томилсонд эмзэглээд байгаа юм.
-Та нар салан тусгаарлаж, монгол хэлийг ч сурахгүй байгаа биз дээ?
-Баян-Өлгийн хүмүүст монгол хэл сурах боломж байдаггүй. Төрөөс монгол хэл сургах бодлого хэрэгжүүлэхгүй л байгаа шүү дээ.

---