Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн ивээл дор “Хавдар судлалын үндэсний хоёрдугаар төв” төслийг хэрэгжүүлэхээр болж, хэдхэн хоногийн өмнө Сонгинохайрхан дүүргийн нутаг, олон улсын хүүхдийн “Найрамдал” зуслан явах замд буюу Баянголын аманд шавыг нь тавилаа. Зураг төслөөс нь харвал маш том газарт олон машины зогсоол бүхий том цогцолбор “болсон” нь илт. Уг бүтээн байгуулалт өрнөх Баянголын ам буюу “Найрамдал” зуслангийн ойр орчмын газруудад олон айл эзэн сууж, төрийн мэдэлд газар үлдээгүй гэхэд хилсдэхгүй.  

Анх энэ газрыг Сонгинохайрхан дүүргээс 2004-2008 оны УИХ-д гишүүнээр сонгогдсон Т.Бадамжунайгийн нөлөө, оролцоотойгоор уу, Засаг дарга агсан Л.Найдангийн захирамжаар 2005 онд “Ёл хангай” гэх компанид 100 га талбай эзэмшүүлэхээр болжээ. Орон сууцын хороолол барих зориулалтаар уг газрыг эзэмшүүлсэн бөгөөд ингэхдээ Т.Бадамжунайгийн нэрийг оролцуулсан, “40 000 айлын орон сууц” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхийн тулд газар эзэмших гэрчилгээ гаргуулах хүсэлт бүхий албан бичгийг энэ компанийн захирал агсан Л.Зундуй Сонгинохайрхан дүүргийн удирдлага, Газрын албанд хүргүүлж байж. Үүнийх нь дагуу Баянголын амны зүүн энгэрт 100 га газар эзэмшүүлэхээр болсон ч захирамждаа засвар оруулан 72 га болгож өөрчлөн, 15 жилийн хугацаатай “Ёл хангай” ХХК-д орон сууцын хороолол барих зориулалтаар олгосон гэх мэдээллийг нийслэлийн Газар зохион байгуулалтын албаны болон Сонгинохайрхан дүүрэгт ажилладаг хэд хэдэн эх сурвалж өгсөн юм. Мөн тэд “Ёл хангай” ХХК-ийнхан бичиг баримтаа дутуу бүрдүүлсэн байхад тухайн үед ийм их хэмжээний газар олгох захирамж гаргасан нь улс төрд нөлөө бүхий хүмүүсийн оролцоо байсных биз хэмээв.

Тэгвэл энэ газрын суурь үнэлгээг Газар зохион байгуулалт, зураг зүйн газрынхнаас лавлахад “Сонгинохайрхан дүүргийн нутаг дахь энэ газрын суурь үнэлгээг Засгийн газрын 2018 оны 182 дугаар тогтоолын дагуу өнөөгийн ханшаар тооцож бодоход 11 тэрбум төгрөгөөр үнэлэгдэх боломжтой” гэсэн юм.

Анх 100 га-г олгох захирамж гарсан ч бодит байдалд 72 га газар авсан “Ёл хангай”-нхан түүнээс багагүй хэсгийг нь гадаадын хөрөнгө оруулалттай аж ахуйн нэгжид худалдсан гэнэ. Хамгийн сүүлд газар эзэмших эрхийг нь цуцлах хүртэл “Ёл хангай”-н өв залгамжлагч З.Адъяасүрэн, Т.Бадамжунайгийн хүргэн, өдгөө хэрэгт шалгуулж буй Э.Жаргалсайхан тэргүүтэй хүмүүсийн хамтарсан хөрөнгө оруулалттай, барилгын засал чимэглэл, худалдааны чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг “Ёда-Инвестмент” ХХК-ийн эзэмшилд байжээ. Уг “Ёда-Инвестмент” ХХК-д нийслэлийн Засаг даргын 2022 оны А/396 дугаар захирамжаар 505 000 шахам ам метр буюу 50.5 га газар эзэмшүүлэх эрх шинэчлэн олгосон гэнэ. Үүнийг нь 2023 оны наймдугаар сарын 31-нд нийслэлийн Засаг дарга А/1016 дугаар захирамжаараа хүчингүй болгосон байгаа юм. Гэвч “Ёда-Инвестмент” ХХК-ийнхан хууль бус гэж үзэн захиргааны хэргийн шүүхэд ханджээ. Шүүх тус компанийнхны нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгосноор тухайн 50.5 га газар төрийн мэдэлд шилжих нөхцөл бүрдсэн байна.

Ийнхүү авлигын гэмт хэргийг шалгаж, алдагдсан газрыг төрд буцаан авснаар Хавдар судлалын үндэсний хоёрдугаар төвийн 600 хүний ортой барилгын бүтээн байгуулалтын ажил эхлэх боломжтой болов. Тогтоосон хугацаандаа, чанарын өндөр түвшинд монголчуудын эрүүл мэндийн төлөө зогсолтгүй ажиллах эмнэлэг ашиглалтад орохыг хүлээх л үлдлээ. 

---