“Шинэ хоршоо” хөдөлгөөнөөс Ардчилсан Намд шаардлага хүргүүлж байна.

ЗГХЭГ-ын даргын зөвлөх Ү.Амарбат:

-“Шинэ хоршоо” хөдөлгөөн улс орон даяар өрнөөд нэг сарын хугацаа өнгөрлөө. Тус хөдөлгөөн малчдын хувьд өөрсдийн асуудлыг хамтарч шийдэх хамгийн том боломж болсон хөтөлбөр. Мал аж ахуйн салбарт ихэнх эдийн засгийн өр өгөөж нь ченжийн дамжлага дээр ирдэг. Малчны хотод мах нядалгааны үеэр ямааны мах 4000 төгрөг хүртэл унадаг. Улаанбаатарт хаврын тарчиг цагаар мах 30 мянган төгрөг хүртэл өсдөг. Энэ тогтолцоог халж, ченжийн оролцоогүйгээр малчид өөрсдөө түүхий эдийнхээ анхан шатны боловсруулалтыг хийж, нийлүүлэх боломжийг тус хөдөлгөөн олгож байгаа.

Мөн хөрөнгө оруулалтын тэгш эрхийг хангах том бодлого юм. Банкнуудаас олгож буй нийт хөрөнгө оруулалтын зээлийн 80 хувь нь Улаанбаатар хотод гарч байгаа. Үлдсэн 20 хувийн дийлэх нь төв суурин газарт гардаг. Тэгвэл "Шинэ хоршоо" хөдөлгөөнөөр таван жилийн хугацаанд 5 их наяд төгрөгийн хөрөнгө оруулалтын дийлэх нь сумдуудад гарах болно. Хөрөнгө оруулалтын зээл мал аж ахуйн салбарт малчдад гардаг байх том боломжийг олгож байна.

"Шинэ хоршоо" хөдөлгөөнийг амжилттай хэрэгжүүлж чадвал малын гаралтай түүхий эд бүтээгдэхүүн нь үргэлж хямдхан байдаг цаг үе түүх болон үлдэх боломжтой. Малчид 20 хувийн хүүтэй хэрэглээний зээл бус 6 хувийн урт хугацааны хүүтэй хөрөнгө оруулалтын зээл авч хамтдаа хоршоолох болно.

Гэвч харамсалтай нь энэ хөдөлгөөнийг харлуулах асуудал ихээр гарч байна.

1. “Шинэ хоршоо” хөдөлгөөнөөр олгогдож байгаа зээлүүд 100 хувь банкаар олгогдоно. Үүнд ямар нэгэн улс төрчийн оролцоо огт байхгүй. Хөгжлийн банканд бонд байршуулж, жилийн гурван хувийн хүүтэй зээл өөрсдөө хэдэн их наядаар нь авдаг АН-ын хөтөлбөр шиг биш.
2. Хөтөлбөртэй холбоотойгоор малын бэлчээрийн газрыг огт хөндөхгүй. Харин өнгөрсөн өвөл зудын хүнд үед Засгийн газрын гишүүд 21 аймагт биеэр ажилласан. Энэ үед малчид “Зудын үеэр малын тэжээл маш үнэтэй болж байна. Тэжээлийг хүртэл ченжүүдийн аманд орсон үнээр худалдаж авах болж байна. Бид өөрсдөө тэжээлээ тарих шаардлагатай. Тэжээл тарих тодорхой хэмжээний газрыг олгооч” гэсэн хүсэлтийг хамгийн их тавьсан. Тиймээс шинээр байгуулагдаж байгаа болон хуучин ажиллаж буй хоршоод өөрсдийн суманд 5га газрыг тэжээл тарих зориулалтаар авах боломжтой. Гадны хүмүүс Монголд ирээд бизнес хийх болохоороо 100га газраар авч болоод байдаг хэр нь малчид сумандаа 5га газарт тариа тариалаад асуудлаа шийдэх гэхээр яагаад Ардчилсан нам эсэргүүцээд байна вэ.
3. Энэ хөтөлбөрийн хүрээнд Монголбанкнаас нэг ч төгрөг хэвлэж, тараахгүй.

Хөгжлийн боломж нийгмийн цөөн хэсэгт байдаг энэ цаг үеийг үргэлж байлгахыг хүсээд буй АН-ын шалтгаан юу вэ?

АН-ын нэр бүхий гишүүд малчдыг байнга доромжлох боллоо. Тухайлбал, АН-ын ҮБХ-ны гишүүн, эдийн засагч О.Лхагвасүрэн “Малчид урт хугацааны хөрөнгө оруулалтын зээлийг удирдах чадваргүй. Малчин хүн мал маллахаас өөрөөр эдийн засгийн ямар ч чадваргүй” хэмээн доромжилж байгаад санал нийлэхгүй байна.

Өнөөдрийн байгаа эдийн засгийн тогтолцоогоо огт ойлгохгүй. Дээр нь малчдын зовлон, хөдөөг огт мэдэхгүй, асуудлын шийдлийг зөвөөр харах ямар ч чадамжгүй Ардчилсан намынхны хувьд "Шинэ хоршоо" хөдөлгөөн том асуудал болоод байгаа бололтой. "Шинэ хоршоо" хөдөлгөөн Ардчилсан намд том асуудал болоод байгаа бол зөрүүлээд хөтөлбөр санал болгох болов уу гэж харсан.

Гэтэл малчдын зээлийг тэглэх шийдэл гаргаж байгаа юм байна. Сарын дараа болох сонгуулийг л чухалчилж, малчдын зээлийг нь тэглээд, саналыг нь авах хамгийн залхуу богинохон шийдлийг гаргаж байна. Малчид асуудлаа шийдэж, амьдралаа сайжруулах өчүүхэн төдий ч толгой ажиллуулах шийдэлгүй шийдвэр гаргаж буйд харамсаж байна гэлээ.

---