™ watch
™ watch
Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн найм дахь удаагийн сонгуульд МАН-аас нэр дэвшигч У.Хүрэлсүх нийт сонгогчдын 67.8 хувийн санал авч үнэмлэхүй ялалт байгуулсан билээ. Тэрбээр яг одоо Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн тангараг өргөж байна.
УИХ-аас /2021-06-17/ “Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн тангараг өргөх ёслолын журмыг шинэчлэн батлах тухай” тогтоолын төслийг баталсан.
У.Хүрэлсүх Үндсэн хуулийн нэмэлт өөрчлөлтийн дагуу зургаан жилээр нэг удаа Төрийн тэргүүнээр ажиллах анхны Ерөнхийлөгч болов
1992 оны 1-р сарын 13-ны өдөр Үндсэн хуулийг 4 дэхь удаагаа шинэчлэн батласнаар БНМАУ гэдэг нэрийг Монгол улс болгон өөрчилсөн бөгөөд Пунсалмаагийн Очирбат нь 1992 онд Монгол улсын анхны ерөнхийлөгч болон дахин сонгогдсон түүхтэй.
Түүх сөхвөл анх 1924 онд Улсын бага хурлын Тэргүүлэгчдийн дарга гэсэн албан тушаалыг Монголын төрийн тэргүүн болгож байжээ. 1990 онд ардчилсан хөдөлгөөн гарснаар Ерөнхийлөгч гэсэн цол /албан тушаал/-ыг бий болгосон. Ерөнхийлөгч нь Монголын ард түмний эв нэгдлийн бэлгэдэл учраас Ерөнхийлөгчөөр сонгогдсон хүн аливаа улс төрийн намын харьяаллаас татгалздаг хуультай.
Шинэ Монгол Улсын Төрийн тэргүүнээр П.Очирбат 1992-1997 онд, Н.Багабанди 1997-2005, Н.Энхбаяр 2005-2009, Ц.Элбэгдорж 2009-2017, Х.Баттулга 2017-2021 онуудад ажилласан.
Ардчилсан Үндсэн хууль баталснаас хойш Хэнтий аймгаас төрж буй анхны Төрийн тэргүүн нь У.Хүрэлсүх юм
Ерөнхийлөгчийн тангараг өргөх ёслолын ажиллагаа энэ удаад өөр хэлбэрээр явагдаж буй.
Улсын Их Хурлын Тамгын газрын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Монгол Улсын Үндсэн хуулийн уг эхийг, Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга Төрийн тамгыг танхимд залж, тангараг өргөх ёслолын дараа буцаан байранд нь заллаа.
Ерөнхийлөгчийн тангараг өргөх ёслолд зориулсан цэргийн жагсаал явуулах заалтыг 2017 онд хүчингүй болгосныг сэргээн, Д.Сүхбаатарын талбайд зохион байгууллаа. Шинэ сонгогдсон Ерөнхийлөгч гэргий (нөхөр)-ийн хамт Их эзэн Чингис хааны хөшөөнд мэхийн ёслоод, Төрийн ёслол хүндэтгэлийн “Өргөө” цогцолборын баруун хаалгаар Төрийн ордны "Их Монгол" танхимд морилов.
Үүний дараа УИХ-ын дарга Улсын Их Хурлын гишүүдийн ирцийг мэдэгдэж /76 гишүүний 68 нь хүрэлцэн ирсэн/, чуулганы нэгдсэн хуралдааны ажиллагааг нээсны дараа зургаа дахь Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх Монгол Улсын Их Хуралд тангараг өргөв.
Монгол Улсын Хөдөлмөрийн баатар, сансрын нисгэгч Ж.Гүррагчаа шинээр сонгогдсон Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүхэд хандан үг хэллээ.
Тангараг өргөсөн Ерөнхийлөгч УИХ болон ард түмэндээ хандаж үг хэлж байна.
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүх "Миний Монголын элэг нэгт ахан дүүс ээ, Монгол Улсын Их хурал, Засгийн газын эрхэм гишүүд ээ, эрхэм хүндэт зочид төлөөлөгчид өө!
Миний бие бүтэн заяат туурга тусгаар Монгол Улсынхаа Төрийн тэргүүний төрийн сэнтийг түшиж, Үндсэн хуулиар олгогдсон эрх үүргийг шударгаар сахин биелүүлэхээ андгайлан Монгол төрийн тамгыг ёс төртэйгөөр гардан авлаа. Эгэл жирийн жолоочийн гэр бүлд төрж өссөн надад буурал дээдсээс өвлөгдөн ирсэн аугаа түүхт Монгол төрийг тэргүүлэх их хувь заяа оноож, өндөр итгэл найдвар хүлээлгэсэн эрхэм хүндэт ард иргэд, сонгогч түмэндээ гүн талархал илэрхийлэн мэхийн ёсолъё. Намайг төрүүлж, өсгөж хүмүүжүүлсэн бурхны орноос харж байгаа аав ээждээ, өвөг дээдэстээ мэхийн ёсолъё.
Миний бие энэ их итгэл найдварыг, ард түмний язгуур эрх ашгийг эрхэмлэн дээдэлж, улс орны тусгаар тогтнол аюулгүй байдлыг бататган бэхжүүлж, хүний эрх, эрх чөлөө, шударга ёс, үндэсний эв нэгдлээ сахин хамгаалахын төлөө хичээн зүтгээрэй гэсэн манай ард түмний асар их захиас даалгавар үүрэг хариуцлага хэмээн би хүлээж авч байна.
Энэ удаагийн сонгуульд надтай хамт нэр дэвшин өрсөлдсөн С.Эрдэнэ, Д.Энхбат нартаа цаашдын ажил үйлсэд нь өндөр амжилт хүсэн ерөөе. Мөн Монгол Улсын Ерөнхийлөгч, Төрийн тэргүүнээр ажилласан Х.Баттулга танд гүн хүндэтгэл илэрхийлж, эрүүл энх, сайн сайхан бүхнийг хүсэн ерөөж байна.
Эрхэм хүндэт ар иргэд ээ, монголчууд бид эрх чөлөөний дуудлага, хүний эрхийн мэдрэмж, шударга ёсны хүсэмжлэл, тэгш эрхийн зарчмаа хэзээ ч алдаж байгаагүй ард түмэн. Энэхүү эрх чөлөө, шударга ёс, үнэт зүйлийнхээ төлөө манай ард түмэн ямагт үеийн үед тэмцэж ирсэн түүхтэй. Чухамхүү шударга ёс тогтсон тэр л нийгэмд ирээдүйдээ итгэлтэй сэтгэл хангалтай аз жаргалтай амьдрахы учиртай. Ийм л нийгэм байгуулахыг Монголын ард түмэн хүсэж мөрөөдөж, шахаж шаардаж байна.
Нийгэмд шударга ёс тогтооход хараат бус шүүхийн тогтолцоо прокурорын байгууллагатай байх явдал юм. Иргэд шударга шүүхээр шүүлгэх, шүүхчид нь мэргэжлийн ур чадвар, ёс зүйтэй байх , шүүх прокурорын байгууллага нь зөвхөн хууль дээдэлдэг, хуульд захирагдан ажилладаг, хараат бус хууль шүүхийн тогтолцоог бий болгохын тулд нэн чухал шаардлагатай байна. Иймд миний бие нийгэмд шударга ёс тогтоохын төлөө хүн засагладаггүй, хууль засагладаг, ардчилсан шударга төрийг жинхэнэ утгаар нь байгуулахын төлөө хичээн зүтгэх болно. Задарсныг нь засагладаг, ядарсныг нь хайрладаг төртэй байх ёстой. Энэ бол Монгол төр юм.
Байгалийн баялгийг адил тэгш хүртэх нь шударга ёсны бас нэгэн зарчим. Монголчууд бидэнд өвөг дээдсээс өвлөгдөн ирсэн баялаг бол байгалийн баялаг, газрын өгөөж, малын буян, ард түмний маань оюун санааны охь ундарга юм. Байгалийн баялгийг ашиглах бодлогыг төрийн урт хугацааны бодлоготой уялдуулан тодорхойлж, газрын хэвлийн баялгийн үр өгөөжийг үндэсний баялгийн санд төвлөрүүлэн, Монгол эх орноо хүчирхэг эдийн засагтай, үйлдвэрлэгч, экспортлогч улс болгон хөгжүүлэхийн зэрэгцээ монгол хүн бүр баялагтаа эзэн байх тогтолцоо хөгжүүлэхэд төрийн бодлогыг чиглүүлэх шаардлагатай. Баялагтаа эзэн Монгол гэсэн ард түмний минь хүсэл тэмүүлэл, төрийн тэргүүн миний байр суурь цаашид ч улам биеллээ олж, үр шим, үр өгөөжийг нь манай ард түмэн хүртэнэ гэдэгт итгэл төгс байна.
Гэхдээ газрын хэвлийн баялаг бол дундардаг баялаг. Харин манай ард түмний оюун санааны баялаг бол ундардаг баялаг гэдгийг бид ямагт санаж байх ёстой. Тийм учраас байгаль дэлхийгээ хайрлан хамгаалж, байгалийн баялгаа ариг гамтай зүй зохистой ашиглах явдал нэн чухал гэдгийг Монголын хүн бүр оюун санаандаа бодож явах учиртай юм.
Монгол хүний оюун санаа, үүх түүх, зан заншил, бүтээл туурвил, хэл соёл, бичиг үсэг, мэдлэг боловсрол, нүүдэлчдийн соёл иргэншил гээд бид бүхэнд ундран арвиждаг баялаг асар их бий. Энэ баялаг бол даяаршиж буй дэлхий ертөнцөд монголчууд бид Монголоороо үлдэх, Монголоороо бахархах, Монголоороо оршихын үндэс суурь болох юм.
Монголын хамгийн том баялаг бол монгол хүн та өөрөө юм. Төрийн тэргүүн миний бие дэлхийд өрсөлдөх чадвартай монгол хүнийг хөгжүүлэх, өв соёл, үүх түүх, ёс заншлаа дэлхий нийтэд сурталчлан таниулах, үр хүүдүүддээ өвлүүлэн үлдээх, залуу хойч үеэ эх оронч үзлээр хүмүүжүүлж, ард иргэдээ соён гэгээрүүлэх чиглэлд төрийн бодлогыг чиглүүлэн ажиллах болно. Түүнчлэн эх дэлхий, ургамал амьтан, байгаль орчноо хайрлан хамгаалах явдлыг бүх нийтийн үйлс болгон өрнүүлж, уур амьсгалын өөрчлөлт, цөлжилт, ус, хөрс, агаарын бохирдол, уул уурхай, үйлдвэрлэгчдээс бий болсон байгалийн доройтлыг нөхөн сэргээх зэрэг экологийн тэнцвэрт байдлыг хадгалах талаар идэвх санаачилга гарган төрийн бодлогын цөм, түмэн олны үйл хэрэг болгох нь зүйтэй хэмээн үзэж байна.
Эрхэм нөхөд өө, улс орны минь тусгаар тогтнол, оршин тогтнохын үндэс нь эх орон, газар шороо, хэл соёл, ард түмэн нь билээ. Энэхүү үнэт зүйлсийн амин холбоо, алтан гагнаас нь Монголын ард түмний эв нэгдэл юм. Эвт шаазгай буга барина гэж ардын сайхан үг байдаг. Монголчууд бид эвтэй байхдаа хүчирхэгжин мандаж, эвдэрч талцсан үедээ уруудан доройтож байсныг буурал түүх бидэнд үргэлж сануулсаар ирсэн.
Миний бие Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн хувьд ард түмнийхээ эв нэгдлийг нүдний цөцгий мэт хайрлан хамгаалж, зөвийг сахиж, эвийг эрхэмлэсэн, эвлэрлийг дэмжсэн төрийн тэргүүн байх болно" гэлээ.
Ерөнхийлөгчийн тангараг өргөх ёслолын дараа цэргийн ёслолын жагсаалыг Сүхбаатарын талбайд зохион байгууллаа. Харин бүрэн эрх нь дуусгавар болж байгаа Ерөнхийлөгч Х.Баттулга тулгар төрийн уламжлалт есөн хөлт Их цагаан туганд хүндэтгэн ёслон, адис авч, Төрийн хүндэт харуул жагсан, холбогдох албан тушаалтнууд үдэн гаргалаа.
Тангараг өргөсөн Ерөнхийлөгч УИХ болон ард түмэндээ хандаж үг хэлж байна.
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүх "Миний Монголын элэг нэгт ахан дүүс ээ, Монгол Улсын Их хурал, Засгийн газын эрхэм гишүүд ээ, эрхэм хүндэт зочид төлөөлөгчид өө!
Миний бие бүтэн заяат туурга тусгаар Монгол Улсынхаа Төрийн тэргүүний төрийн сэнтийг түшиж, Үндсэн хуулиар олгогдсон эрх үүргийг шударгаар сахин биелүүлэхээ андгайлан Монгол төрийн тамгыг ёс төртэйгөөр гардан авлаа. Эгэл жирийн жолоочийн гэр бүлд төрж өссөн надад буурал дээдсээс өвлөгдөн ирсэн аугаа түүхт Монгол төрийг тэргүүлэх их хувь заяа оноож, өндөр итгэл найдвар хүлээлгэсэн эрхэм хүндэт ард иргэд, сонгогч түмэндээ гүн талархал илэрхийлэн мэхийн ёсолъё. Намайг төрүүлж, өсгөж хүмүүжүүлсэн бурхны орноос харж байгаа аав ээждээ, өвөг дээдэстээ мэхийн ёсолъё.
Миний бие энэ их итгэл найдварыг, ард түмний язгуур эрх ашгийг эрхэмлэн дээдэлж, улс орны тусгаар тогтнол аюулгүй байдлыг бататган бэхжүүлж, хүний эрх, эрх чөлөө, шударга ёс, үндэсний эв нэгдлээ сахин хамгаалахын төлөө хичээн зүтгээрэй гэсэн манай ард түмний асар их захиас даалгавар үүрэг хариуцлага хэмээн би хүлээж авч байна.
Энэ удаагийн сонгуульд надтай хамт нэр дэвшин өрсөлдсөн С.Эрдэнэ, Д.Энхбат нартаа цаашдын ажил үйлсэд нь өндөр амжилт хүсэн ерөөе. Мөн Монгол Улсын Ерөнхийлөгч, Төрийн тэргүүнээр ажилласан Х.Баттулга танд гүн хүндэтгэл илэрхийлж, эрүүл энх, сайн сайхан бүхнийг хүсэн ерөөж байна.
Эрхэм хүндэт ар иргэд ээ, монголчууд бид эрх чөлөөний дуудлага, хүний эрхийн мэдрэмж, шударга ёсны хүсэмжлэл, тэгш эрхийн зарчмаа хэзээ ч алдаж байгаагүй ард түмэн. Энэхүү эрх чөлөө, шударга ёс, үнэт зүйлийнхээ төлөө манай ард түмэн ямагт үеийн үед тэмцэж ирсэн түүхтэй. Чухамхүү шударга ёс тогтсон тэр л нийгэмд ирээдүйдээ итгэлтэй сэтгэл хангалтай аз жаргалтай амьдрахы учиртай. Ийм л нийгэм байгуулахыг Монголын ард түмэн хүсэж мөрөөдөж, шахаж шаардаж байна.
Нийгэмд шударга ёс тогтооход хараат бус шүүхийн тогтолцоо прокурорын байгууллагатай байх явдал юм. Иргэд шударга шүүхээр шүүлгэх, шүүхчид нь мэргэжлийн ур чадвар, ёс зүйтэй байх , шүүх прокурорын байгууллага нь зөвхөн хууль дээдэлдэг, хуульд захирагдан ажилладаг, хараат бус хууль шүүхийн тогтолцоог бий болгохын тулд нэн чухал шаардлагатай байна. Иймд миний бие нийгэмд шударга ёс тогтоохын төлөө хүн засагладаггүй, хууль засагладаг, ардчилсан шударга төрийг жинхэнэ утгаар нь байгуулахын төлөө хичээн зүтгэх болно. Задарсныг нь засагладаг, ядарсныг нь хайрладаг төртэй байх ёстой. Энэ бол Монгол төр юм.
Байгалийн баялгийг адил тэгш хүртэх нь шударга ёсны бас нэгэн зарчим. Монголчууд бидэнд өвөг дээдсээс өвлөгдөн ирсэн баялаг бол байгалийн баялаг, газрын өгөөж, малын буян, ард түмний маань оюун санааны охь ундарга юм. Байгалийн баялгийг ашиглах бодлогыг төрийн урт хугацааны бодлоготой уялдуулан тодорхойлж, газрын хэвлийн баялгийн үр өгөөжийг үндэсний баялгийн санд төвлөрүүлэн, Монгол эх орноо хүчирхэг эдийн засагтай, үйлдвэрлэгч, экспортлогч улс болгон хөгжүүлэхийн зэрэгцээ монгол хүн бүр баялагтаа эзэн байх тогтолцоо хөгжүүлэхэд төрийн бодлогыг чиглүүлэх шаардлагатай. Баялагтаа эзэн Монгол гэсэн ард түмний минь хүсэл тэмүүлэл, төрийн тэргүүн миний байр суурь цаашид ч улам биеллээ олж, үр шим, үр өгөөжийг нь манай ард түмэн хүртэнэ гэдэгт итгэл төгс байна.
Гэхдээ газрын хэвлийн баялаг бол дундардаг баялаг. Харин манай ард түмний оюун санааны баялаг бол ундардаг баялаг гэдгийг бид ямагт санаж байх ёстой. Тийм учраас байгаль дэлхийгээ хайрлан хамгаалж, байгалийн баялгаа ариг гамтай зүй зохистой ашиглах явдал нэн чухал гэдгийг Монголын хүн бүр оюун санаандаа бодож явах учиртай юм.
Монгол хүний оюун санаа, үүх түүх, зан заншил, бүтээл туурвил, хэл соёл, бичиг үсэг, мэдлэг боловсрол, нүүдэлчдийн соёл иргэншил гээд бид бүхэнд ундран арвиждаг баялаг асар их бий. Энэ баялаг бол даяаршиж буй дэлхий ертөнцөд монголчууд бид Монголоороо үлдэх, Монголоороо бахархах, Монголоороо оршихын үндэс суурь болох юм.
Монголын хамгийн том баялаг бол монгол хүн та өөрөө юм. Төрийн тэргүүн миний бие дэлхийд өрсөлдөх чадвартай монгол хүнийг хөгжүүлэх, өв соёл, үүх түүх, ёс заншлаа дэлхий нийтэд сурталчлан таниулах, үр хүүдүүддээ өвлүүлэн үлдээх, залуу хойч үеэ эх оронч үзлээр хүмүүжүүлж, ард иргэдээ соён гэгээрүүлэх чиглэлд төрийн бодлогыг чиглүүлэн ажиллах болно. Түүнчлэн эх дэлхий, ургамал амьтан, байгаль орчноо хайрлан хамгаалах явдлыг бүх нийтийн үйлс болгон өрнүүлж, уур амьсгалын өөрчлөлт, цөлжилт, ус, хөрс, агаарын бохирдол, уул уурхай, үйлдвэрлэгчдээс бий болсон байгалийн доройтлыг нөхөн сэргээх зэрэг экологийн тэнцвэрт байдлыг хадгалах талаар идэвх санаачилга гарган төрийн бодлогын цөм, түмэн олны үйл хэрэг болгох нь зүйтэй хэмээн үзэж байна.
Эрхэм нөхөд өө, улс орны минь тусгаар тогтнол, оршин тогтнохын үндэс нь эх орон, газар шороо, хэл соёл, ард түмэн нь билээ. Энэхүү үнэт зүйлсийн амин холбоо, алтан гагнаас нь Монголын ард түмний эв нэгдэл юм. Эвт шаазгай буга барина гэж ардын сайхан үг байдаг. Монголчууд бид эвтэй байхдаа хүчирхэгжин мандаж, эвдэрч талцсан үедээ уруудан доройтож байсныг буурал түүх бидэнд үргэлж сануулсаар ирсэн.
Миний бие Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн хувьд ард түмнийхээ эв нэгдлийг нүдний цөцгий мэт хайрлан хамгаалж, зөвийг сахиж, эвийг эрхэмлэсэн, эвлэрлийг дэмжсэн төрийн тэргүүн байх болно" гэлээ.
Ерөнхийлөгчийн тангараг өргөх ёслолын дараа цэргийн ёслолын жагсаалыг Сүхбаатарын талбайд зохион байгууллаа. Харин бүрэн эрх нь дуусгавар болж байгаа Ерөнхийлөгч Х.Баттулга тулгар төрийн уламжлалт есөн хөлт Их цагаан туганд хүндэтгэн ёслон, адис авч, Төрийн хүндэт харуул жагсан, холбогдох албан тушаалтнууд үдэн гаргалаа.
Уншигч та сэтгэгдэл бичихдээ бусдын нэр төрд халдахгүй, ёс бус, бүдүүлэг үг хэллэг ашиглахгүй
байж, өөрийн болоод хүний үзэл бодлыг хүндэтгэнэ үү.
шинэ ерөнхийлөгчдаа баяр хүргэе шударга ёсыг тогтоогоорой